Để đảm bảo hiệu quả tuyên truyền kiến thức sức khỏe cho người cao tuổi trong cuộc thi kiến thức sức khỏe lần thứ ba của Trung Quốc, ban tổ chức đã thu thập nhiều bài viết khoa học phù hợp cho người cao tuổi từ các bệnh viện, chúng tôi sẽ chia sẻ lần lượt qua chuyên mục “Giảng đường sức khỏe”. Hôm nay, bác sĩ Chu Hạo từ Bệnh viện Bác Ái Bắc Kinh, Trung tâm Nghiên cứu Phục hồi chức năng Trung Quốc sẽ mang đến cho chúng ta chủ đề “Bệnh dễ bị bỏ qua – Thiếu hụt hormone tuyến giáp ở người cao tuổi”. Chúng tôi chào đón các bạn cao tuổi tham gia học tập. Trung Quốc đã bước vào xã hội già hóa, và tốc độ già hóa diễn ra khá nhanh. Theo dự đoán của Liên Hợp Quốc, đến năm 2050, dân số trên 65 tuổi ở Trung Quốc sẽ đạt 477 triệu, chiếm 34,9% tổng dân số. Việc chú trọng sức khỏe thể chất của người cao tuổi, phổ biến kiến thức chăm sóc sức khỏe y tế, nâng cao nhận thức về bệnh tật, thực hiện “phát hiện sớm, chẩn đoán sớm” có thể cải thiện tình trạng sức khỏe thể chất của người cao tuổi tại Trung Quốc và kéo dài tuổi thọ dự kiến.
Tuyến giáp là một tuyến nằm ở phía trước cổ, có chức năng tiết hormone tuyến giáp điều chỉnh sự trao đổi chất của cơ thể. Nhiều tình huống như lây nhiễm virus, tấn công tự miễn hoặc chấn thương não có thể dẫn đến suy chức năng tuyến giáp, được chia thành suy tuyến giáp và cường giáp. Ở đây, chúng tôi xin giới thiệu về suy giáp ở người cao tuổi. Suy giáp đề cập đến việc tổng hợp và tiết hormone tuyến giáp bị giảm hoặc tác dụng mô yếu, dẫn đến hội chứng giảm trao đổi chất toàn thân. Ở người cao tuổi, do các tạng chức năng dần suy yếu, cơ thể đã ở mức trao đổi chất thấp, triệu chứng suy giáp dễ bị che lấp, dẫn đến bệnh này dễ dàng bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm, với các nguyên nhân cụ thể như sau: 1. Triệu chứng ẩn dấu: Triệu chứng sớm của suy giáp thường khá ẩn dấu, như mệt mỏi, giảm sức lực, tinh thần uể oải, không dễ dàng gây sự chú ý của người cao tuổi. Nếu triệu chứng xuất hiện ở người trẻ tuổi, dễ dàng thu hút sự chú ý mạnh mẽ và sẽ được kiểm tra toàn diện kịp thời. Nhưng nếu xuất hiện ở người cao tuổi, có thể bị hiểu nhầm là dấu hiệu “già hóa bình thường” vì suy giảm chức năng tạng.
2. Bị các bệnh khác che lấp: Một số triệu chứng của suy giáp giống với triệu chứng của các bệnh thường gặp khác ở người cao tuổi, như bệnh tim mạch và Alzheimer. Người cao tuổi có thể quy kết những triệu chứng này cho các bệnh khác mà không tìm kiếm điều trị cho bất thường chức năng tuyến giáp kịp thời. 3. Thờ ơ về độ tuổi: Nhiều người cao tuổi nghĩ rằng bất thường chức năng tuyến giáp chủ yếu xảy ra ở người trẻ, bỏ qua khả năng bản thân cũng có thể bị bệnh. 4. Thiếu kiến thức y khoa: Một số người cao tuổi thiếu hiểu biết về bất thường chức năng tuyến giáp, không biết rằng nó có thể gây ra một loạt vấn đề sức khỏe. Do đó, họ có sự cảnh giác thấp đối với bệnh tuyến giáp, dễ dàng bỏ qua các triệu chứng liên quan. Do triệu chứng lâm sàng của suy giáp ở người cao tuổi đôi khi không nhất quán với kết quả kiểm tra chức năng tuyến giáp, nên cần phải hỏi kỹ về bệnh sử và tiến hành kiểm tra thể chất thật nghiêm túc, kịp thời đưa ra phán đoán chính xác với mọi biến đổi bệnh lý xảy ra để tránh chẩn đoán sai.
Dưới đây sẽ giới thiệu các biểu hiện lâm sàng chính của người cao tuổi mắc suy giáp.
1. Dễ mệt mỏi và giảm sức lực. Do thiếu hụt hormone tuyến giáp trong cơ thể, làm giảm tỷ lệ trao đổi chất, người cao tuổi có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, nghiêm trọng hơn có thể cảm thấy như việc nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, đi bộ và các hoạt động hàng ngày đều không thể làm được, dễ xuất hiện cảm giác “yếu ớt”. 2. Tăng cân. Khi chức năng tuyến giáp giảm, tỷ lệ trao đổi chất ở cơ thể chậm lại, chức năng của hệ tiêu hóa giảm, động ruột chậm lại sẽ dẫn đến việc người cao tuổi tăng cân. 3. Thường sợ lạnh. Sự thiếu hụt hormone tuyến giáp làm giảm sản xuất nhiệt của cơ thể khiến người cao tuổi thường cảm thấy môi trường lạnh lẽo không thoải mái. 4. Da khô và rụng tóc. Suy giáp sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng độ ẩm của da và sức khỏe của nang tóc, dẫn đến da khô và rụng tóc. 5. Táo bón và khó tiêu. Giảm chức năng tuyến giáp có thể dẫn đến việc chậm lại chuyển động của đường tiêu hóa, gây ra tình trạng đầy bụng và táo bón cho người cao tuổi. 6. Tải trọng tim tăng. Do thiếu hụt hormone tuyến giáp, sức co bóp của tim và lưu lượng tim có thể giảm, dẫn đến triệu chứng nhịp tim chậm và tải trọng tim tăng ở người cao tuổi.
Nếu người cao tuổi xuất hiện các triệu chứng nêu trên, cần kịp thời đến bác sĩ để tiến hành kiểm tra liên quan, có thể khám tại khoa nội hoặc khoa nội tiết, để kiểm tra mức hormone tuyến giáp và các kháng thể liên quan. Việc kịp thời phát hiện tình trạng suy giáp ở người cao tuổi là rất quan trọng, có thể thông qua các cách sau để quan sát và kiểm tra: 1. Chú ý đến triệu chứng của bản thân. Người cao tuổi nên chú ý đến sự biến đổi của cơ thể như tăng cân, dễ mệt mỏi, thường xuyên cảm thấy lạnh, táo bón, da khô, rụng tóc. Nếu có những triệu chứng này, cần kịp thời tham khảo ý kiến bác sĩ về các vấn đề liên quan đến tuyến giáp. 2. Chú ý đến lịch sử gia đình. Nếu có trường hợp bệnh liên quan đến tuyến giáp trong gia đình, người cao tuổi nên đặc biệt chú ý đến việc bản thân có những triệu chứng tương tự hay không, và chủ động cung cấp thông tin về lịch sử gia đình cho bác sĩ. 3. Khám sức khỏe định kỳ. Người cao tuổi nên thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ, bao gồm đo mức hormone tuyến giáp. Các kiểm tra chức năng tuyến giáp thông thường bao gồm TSH (hormone kích thích tuyến giáp), T4 (hormone tuyến giáp) và T3 (triiodothyronine). 4. Thực hiện kiểm tra kháng thể tuyến giáp. Viêm tuyến giáp tự miễn là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến giảm chức năng tuyến giáp ở người cao tuổi. Thông qua việc kiểm tra kháng thể peroxidase tuyến giáp (TPOAb) và kháng thể globulin tuyến giáp (TGAb), có thể giúp chẩn đoán viêm tuyến giáp tự miễn. 5. Tin tưởng bác sĩ, hợp tác chặt chẽ với bác sĩ. Người cao tuổi không nên giấu bệnh và nên đi khám kịp thời khi cơ thể không khỏe, đồng thời duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, kịp thời thông báo tình trạng và trải nghiệm của bản thân, tích cực phối hợp với bác sĩ trong các kiểm tra và điều trị liên quan.
Đối với những người cao tuổi được chẩn đoán suy giáp, bác sĩ sẽ kê đơn các biện pháp điều trị phù hợp dựa trên tình hình cụ thể, chẳng hạn như cho bệnh nhân uống hormone tuyến giáp thay thế, giúp phục hồi chức năng tuyến giáp và giảm triệu chứng. Bác sĩ sẽ xác định liều lượng tùy theo tình trạng thực tế của bệnh nhân và định kỳ theo dõi chức năng tuyến giáp, điều chỉnh liều lượng để đạt được hiệu quả điều trị lý tưởng. Đồng thời, duy trì lối sống lành mạnh cũng rất quan trọng trong việc điều trị suy giáp ở người cao tuổi, người cao tuổi nên giữ tâm lý tích cực và lạc quan, tránh cảm thấy lo âu hoặc trầm cảm do bị bệnh, chú ý chế độ ăn uống cân bằng, vận động hợp lý, duy trì sức sống thích hợp để giữ gìn sức khỏe. Hãy quan tâm đến những người cao tuổi xung quanh chúng ta, nhạy cảm nhận biết những dấu hiệu bất thường về cảm xúc và thể chất của họ, đẩy mạnh tuyên truyền kiến thức chăm sóc sức khỏe, để căn bệnh dễ bị bỏ qua này – “Thiếu hụt hormone tuyến giáp ở người cao tuổi” có thể được phát hiện sớm hơn, để bệnh nhân cao tuổi có thể nhận được sự điều trị hệ thống quy chuẩn kịp thời, tránh tình trạng bệnh tiến triển xấu hơn. Người cao tuổi nên tham gia hoạt động xã hội một cách hợp lý, tích cực giao lưu kiến thức sức khỏe với bác sĩ, bạn bè, nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe, trở thành người cao tuổi khỏe mạnh, tận hưởng cuộc sống về già!
Tiểu sử tác giả:
Chu Hạo, Bệnh viện Bác Ái Bắc Kinh, Trung tâm Nghiên cứu Phục hồi chức năng Trung Quốc, Khoa Y học Cấp cứu, phó trưởng khoa. Có hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc trong khoa Y học Cấp cứu, mang lại nhiều kinh nghiệm lâm sàng phong phú, có cái nhìn sâu sắc về phục hồi chức năng sớm trong trường hợp nặng kết hợp với suy chức năng nhiều tạng.
