Bạn đã nghe nói đến “giảm cân bằng phẫu thuật dạ dày” chưa? Nhiều người muốn thử nghiệm nhưng lại lo ngại và cũng không thiếu những hiểu lầm về nó. Tên gọi y học của nó là “phẫu thuật giảm cân”, trong “Hướng dẫn phẫu thuật điều trị béo phì và tiểu đường loại 2 của Trung Quốc”, đây là một phương pháp y tế được khuyến nghị, vừa là phương pháp giảm cân, vừa là khởi động lại quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Trong bối cảnh “Năm quản lý cân nặng” và dịp “Ngày phòng và điều trị béo phì” sắp tới vào 11 tháng 5, hãy cùng nhau tìm hiểu về phương pháp giảm cân đang dần trở nên phổ biến này.
Giải mã khoa học: Phẫu thuật giảm cân là tái định hình chức năng cơ thể.
Phẫu thuật giảm cân không phải là phẫu thuật thẩm mỹ, mà thực chất là tái định hình chức năng cơ thể để đạt được mục tiêu giảm cân. Hiện tại, phẫu thuật giảm cân chủ yếu có ba loại, với cơ chế giảm cân khác nhau.
(1) Nhóm kiểm soát thể tích: Các phương pháp như cắt bỏ dạ dày ống và kỹ thuật bóng dạ dày nội soi, chủ yếu nhằm hạn chế lượng thức ăn và điều chỉnh hormone mà không thay đổi cấu trúc đường tiêu hóa. Bằng cách cắt bỏ phần đáy dạ dày, giảm sự tiết ghrelin, đồng thời nâng cao mức GLP-1, có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và ức chế cảm giác thèm ăn qua hệ thống thần kinh trung ương, từ đó giảm lượng calo hấp thụ và hỗ trợ giảm cân.
(2) Nhóm điều chỉnh chuyển hóa: Điển hình là phẫu thuật Roux-en-Y, chủ yếu nhằm cân bằng giữa hạn chế lượng thức ăn và giảm hấp thu dinh dưỡng, đã thay đổi cấu trúc đường tiêu hóa, để thức ăn đi trực tiếp vào tá tràng, rút ngắn đường đi của việc hấp thụ dinh dưỡng và giảm lượng calo hấp thụ.
(3) Nhóm cải tiến liên hợp: Bao gồm phẫu thuật cắt bỏ dạ dày ống kết hợp với phẫu thuật làm lại đường đi của tá tràng hoặc đường dẫn mật tụy, loại phẫu thuật này chủ yếu nhằm giảm hấp thu dinh dưỡng. Phẫu thuật này làm giảm đáng kể dung tích dạ dày và dẫn lưu dịch mật tụy vào phần xa của ruột non, nghiêm ngặt hạn chế hấp thu chất béo và tinh bột.
Chính dựa trên những cơ chế này, sau phẫu thuật, chức năng cơ thể được tái định hình, từ đó đạt được mục tiêu giảm cân.
Tất nhiên, cần phải làm rõ rằng phẫu thuật giảm cân là “công cụ” chứ không phải “ma thuật”, cần phải xác định rõ ràng các chỉ định trước khi quyết định có thực hiện phương pháp này hay không. Hơn nữa, phẫu thuật sau không phải là nhàn rỗi, muốn có hiệu quả lâu dài và thành công cần phải duy trì thói quen tốt và không thể thiếu sự ủng hộ của gia đình và bạn bè.
Hình ảnh so sánh trước và sau phẫu thuật giảm cân.
Một số hiểu lầm thường gặp về phẫu thuật giảm cân.
Làm rõ một số hiểu lầm về phẫu thuật giảm cân.
Hiểu lầm 1: Phẫu thuật giảm cân có thể mang lại hiệu quả vĩnh viễn.
Sự thật: Phẫu thuật giảm cân thực sự mang lại hiệu quả tốt, nhưng không phải lúc nào cũng bền vững.
Sau một năm phẫu thuật có thể giảm từ 50% đến 80% trọng lượng thừa, kết hợp với việc điều chỉnh lối sống và theo dõi định kỳ, sau 5 năm vẫn có thể duy trì hiệu quả giảm cân ổn định, tỷ lệ tái tăng cân chỉ khoảng 5% đến 10%. Gần đây, một nghiên cứu lâm sàng quan trọng đã được công bố tại Hội nghị khoa học lần thứ 83 của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA2023): phẫu thuật giảm cân hiệu quả hơn và bền vững hơn so với điều trị nội khoa và can thiệp lối sống. Dữ liệu nghiên cứu cũng cho thấy, tỷ lệ giảm tiểu đường loại 2 sau phẫu thuật là 61.5%, tỷ lệ giảm rối loạn lipid máu 42.6%, tỷ lệ giảm huyết áp 65%, tỷ lệ giảm hội chứng ngưng thở khi ngủ 45.8%, tỷ lệ giảm đau khớp 55%.
Tuy nhiên, để đạt được những hiệu quả như vậy, cần phải theo dõi sức khỏe định kỳ cùng với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng sau phẫu thuật. “Giảm cân dễ nhưng duy trì khó”, chỉ có thông qua việc hình thành thói quen sống lành mạnh sau phẫu thuật và kiểm tra định kỳ mới là chìa khóa cho sự thành công trong việc giảm cân và kiểm soát cũng như đảo ngược các bệnh mãn tính.
Hiểu lầm 2: Chỉ cần muốn giảm cân là có thể thực hiện phẫu thuật.
Sự thật: Phẫu thuật giảm cân có nhóm đối tượng phù hợp, không phải ai cũng có thể thực hiện.
Trước hết, cần phải tính chỉ số BMI của bản thân, BMI = trọng lượng (kg)/chiều cao bình phương (m2).
“Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị béo phì 2024” khuyến nghị các nhóm đối tượng thích hợp cho phẫu thuật giảm cân như sau: (1) từ 18 đến 70 tuổi, BMI ≥ 32.5 kg/m2, hoặc BMI ≥ 27.5 kg/m2 kèm tiểu đường (dù điều trị tiểu đường bằng phương pháp nội khoa có hiệu quả hay không);
(2) từ 18 đến 70 tuổi, BMI từ 27.5 kg/m2 đến dưới 32.5 kg/m2, phương pháp quản lý lối sống, thuốc điều trị không hiệu quả, hoặc kèm theo các bệnh liên quan đến béo phì, điều trị nội khoa không hiệu quả;
(3) đối với người cao tuổi từ 70 tuổi trở lên, có thể tham khảo các chỉ định phẫu thuật của nhóm 18-70 tuổi, nhưng cũng cần xem xét các bệnh kèm theo và chức năng cơ thể, quyết định sau khi thảo luận đa ngành và cho phép thông tin đầy đủ.
Hiểu lầm 3: Phẫu thuật giảm cân sẽ gây thiếu dinh dưỡng.
Sự thật: Nói một cách khách quan, phẫu thuật giảm cân thực sự có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của các chất dinh dưỡng, đặc biệt là phẫu thuật chuyển hướng dạ dày, khi thức ăn đi vòng qua dạ dày và trực tiếp vào ruột, điều này ảnh hưởng rất lớn đến sự hấp thu chất dinh dưỡng. Trong khi đó, phẫu thuật cắt dạ dày ống do cấu trúc đường tiêu hóa vẫn còn liên tục, ảnh hưởng đến dinh dưỡng ít hơn nhiều.
Do ảnh hưởng của phẫu thuật đến sự hấp thu dinh dưỡng, nên khuyên dùng chế độ ăn lỏng trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, đồng thời bổ sung một số chế phẩm dinh dưỡng tăng cường để giữ cho cơ thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng bình thường mà không cần quá lo lắng về việc thiếu dinh dưỡng sau phẫu thuật.
Hiểu lầm 4: Phẫu thuật giảm cân = phẫu thuật hút mỡ.
Sự thật: Hai phương pháp này khác nhau hoàn toàn về cách thức, nguyên lý và tác dụng.
Hút mỡ là một loại phẫu thuật thẩm mỹ ngoại khoa, nguyên lý là thông qua áp suất âm để lấy ra lượng mỡ thừa tại một vị trí trong cơ thể, từ đó đạt được mục tiêu giảm cân, giảm mỡ và định hình trong thời gian ngắn.
Phẫu thuật giảm cân thì sử dụng phương pháp ngoại khoa để kiểm soát lượng thức ăn, giảm hấp thu và điều chỉnh hormone liên quan, từ đó giảm cân và thay đổi chức năng trao đổi chất hòng giảm nhẹ các bệnh kèm theo như gan nhiễm mỡ, huyết áp cao, rối loạn lipid máu, tiểu đường và các căn bệnh khác liên quan.
Cuối cùng, hãy nhớ: Duy trì hiệu quả sau phẫu thuật giảm cân phụ thuộc vào việc bạn có thể duy trì lối sống lành mạnh hay không! Tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, kiểm tra định kỳ và giữ tinh thần tích cực là chìa khóa cho sự thành công!
