Bệnh lao, còn được gọi là “lao phổi”, là một bệnh mãn tính do vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể người. Đây là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp mãn tính xuất hiện sớm nhất và có sự phân bố rộng rãi trên thế giới, gây hại cho sức khỏe con người đã hàng nghìn năm. Đường lây truyền chủ yếu là qua đường hô hấp, khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói to, các giọt bắn chứa nhiều vi khuẩn lao sẽ được phát tán. Khi những vi khuẩn này bị người khác hít vào, có khả năng gây ra nhiễm trùng. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, việc nắm vững kiến thức phòng ngừa bệnh lao là vô cùng quan trọng.
Một, hiểu biết về bệnh lao phổi, bắt đầu từ nhận thức
Đầu tiên, việc hiểu rõ các triệu chứng của bệnh lao phổi là bước đầu tiên trong việc tự bảo vệ bản thân. Triệu chứng lâm sàng chính của bệnh lao phổi bao gồm triệu chứng đường hô hấp và triệu chứng toàn thân. Một số bệnh nhân không có triệu chứng gì và chỉ được phát hiện trong các cuộc kiểm tra sức khỏe. Triệu chứng ở hệ hô hấp chủ yếu là ho, ho khạc đờm có máu hoặc khó thở; triệu chứng toàn thân chủ yếu là sốt, với sốt nhiệt độ cao vào buổi chiều, nghĩa là vào buổi chiều hoặc buổi tối nhiệt độ cơ thể bắt đầu tăng lên, đến sáng hôm sau lại giảm về mức bình thường. Một số bệnh nhân cũng có thể xuất hiện triệu chứng như mệt mỏi, ra mồ hôi đêm, chán ăn và giảm cân. Do đó, nếu ho, ho khạc đờm kéo dài trên 2 tuần, đặc biệt là có máu trong đờm hoặc sốt nhẹ vào buổi chiều, cần nghi ngờ cao về bệnh lao phổi và kịp thời đến bệnh viện điều trị chuyên khoa về lao phổi.
Hai, tiêm vaccine, xây dựng hàng rào miễn dịch
Vaccine BCG là vi khuẩn lao bò đã được giảm độc lực, khi tiêm vào cơ thể có tác dụng ngăn ngừa nhiễm trùng vi khuẩn lao, đặc biệt là để phòng ngừa bệnh màng não lao và lao lan tỏa ở trẻ em, hiệu quả nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, trẻ sơ sinh cần được tiêm vaccine BCG ngay sau khi sinh, đây là một trong những vaccine nằm trong chương trình tiêm chủng quốc gia.
Ba, tăng cường thể chất, nâng cao miễn dịch
Hệ miễn dịch mạnh mẽ là vũ khí tốt nhất để chống lại bệnh tật. Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, cung cấp đủ protein, vitamin và khoáng chất sẽ giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Đồng thời, cần có giờ giấc sinh hoạt hợp lý, đảm bảo đủ giấc ngủ, thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, giữ tâm trạng thoải mái, tránh mệt mỏi quá sức, chú ý giữ ấm và đề phòng các tác nhân bên ngoài cũng là chìa khóa để nâng cao miễn dịch. Ngoài ra, tập thể dục vừa phải như đi bộ, chạy bộ, yoga không chỉ giúp nâng cao thể chất mà còn cải thiện chức năng tim phổi, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Bốn, chú ý vệ sinh, giảm nguy cơ lây truyền
Trong cuộc sống hàng ngày, duy trì thói quen vệ sinh cá nhân tốt là rất quan trọng. Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với nơi công cộng, dùng xà phòng và nước chảy để rửa tay thật sạch. Chú ý quy tắc khi ho, khi ho hoặc hắt hơi, hãy dùng khăn giấy hoặc khuỷu tay che miệng và mũi, tránh lây lan giọt bắn. Ngoài ra, hạn chế đến những nơi đông người, giữ cho không khí trong phòng thông thoáng, thường xuyên mở cửa sổ thông gió, giảm mật độ vi khuẩn trong các không gian kín.
Năm, phát hiện sớm, điều trị sớm, kiểm soát nguồn lây
Phát hiện sớm và điều trị sớm bệnh lao phổi là rất quan trọng để kiểm soát sự tiến triển của bệnh, bao gồm: khám sức khỏe định kỳ, kịp thời đi khám khi có triệu chứng, kiểm tra kỹ lưỡng những người tiếp xúc gần với bệnh nhân lao phổi, theo dõi định kỳ những bệnh nhân có phản ứng dương tính với xét nghiệm tuberculin nhưng không phát hiện lao phổi. Khi đã được chẩn đoán, bệnh nhân cần hợp tác tích cực trong điều trị, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để hoàn thành liệu trình điều trị, nhằm giảm sự lây lan của vi khuẩn lao và ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng lên. Đồng thời, xã hội cũng nên dành đủ sự quan tâm và hỗ trợ cho bệnh nhân lao phổi, tránh phân biệt đối xử, cùng nhau xây dựng môi trường xã hội lành mạnh và hài hòa. Hãy cùng nhau tiến bước, tạo lập tương lai tươi đẹp không có bệnh lao.
Tài liệu tham khảo:
Yểm Quốc Hữu. Sử dụng thuốc hợp lý và dinh dưỡng điều trị bệnh lao phổi [M]. Bắc Kinh: Nhà xuất bản Kim Đảm, 2017.
(Tác giả: Cao Kiệt Mai, Phó trưởng khoa điều dưỡng Bệnh viện Lao phổi Quảng Châu)
