Vừa mới vào đông, vì đã trải qua sự “khốc liệt” của cúm, để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, tôi đã sớm đi tiêm vaccine cúm. Thế nhưng, không ngờ rằng, không lâu sau tôi vẫn bị nhiễm bệnh. Sốt, ho, nôn mửa, cơ thể đau nhức, tôi cảm thấy khó chịu đến mức nghi ngờ cuộc đời mình. Tiêm vaccine rồi mà sao vẫn bị cúm?
1. “Đại sư biến hình” trong thế giới virus
Virus cúm được mệnh danh là “đại sư biến hình” trong thế giới virus, có tốc độ biến đổi cực kỳ nhanh. Mỗi năm, khi mùa cúm đến, virus có thể khoác lên mình những “bộ áo” khác nhau. Việc phát triển vaccine cúm giống như việc “vẽ chân dung” cho virus; các nhà khoa học dựa vào các chủng virus cúm đã lưu hành trong năm trước để chế tạo trước vaccine tương ứng. Nhưng khi mùa cúm mới đến, virus có thể đã “thay đổi diện mạo”, làm cho “chân dung” mà vaccine hướng đến không còn phù hợp, điều này dẫn đến hiệu quả bảo vệ của vaccine bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
2. Thời gian cần thiết để hệ miễn dịch phát huy
Sau khi tiêm vaccine cúm, không phải ngay lập tức nó có thể phát huy tác dụng trong cơ thể chúng ta. Khi vaccine vào cơ thể, hệ miễn dịch của chúng ta cần một khoảng thời gian để nhận diện nó và sản xuất kháng thể tương ứng, quá trình này thường mất khoảng 2 đến 4 tuần.
Trong khoảng thời gian này, hệ miễn dịch của cơ thể chưa được thiết lập hoàn toàn, giống như quân đội chưa được huấn luyện, nên không thể chống lại kẻ thù xâm nhập. Nếu trong thời gian này, virus cúm thừa cơ xâm nhập, chúng ta có thể bị nhiễm bệnh. Ví dụ, bạn vừa tiêm vaccine xong không lâu, mà lại vô tình tiếp xúc với người mắc cúm, virus có thể chiếm lĩnh cơ thể bạn khi hệ miễn dịch còn chưa chuẩn bị sẵn sàng.
3. “Hiệu quả thuốc” khác nhau ở mỗi người
Mỗi người có tình trạng sức khỏe riêng biệt, phản ứng với vaccine cũng khác nhau. Một số người có hệ miễn dịch rất mạnh, khi tiêm vaccine có thể nhanh chóng sản xuất một lượng lớn kháng thể hiệu quả, giống như một đội quân được đào tạo tốt, mạnh mẽ, có thể dễ dàng chống lại sự xâm nhập của virus cúm. Trong khi đó, một số người có hệ miễn dịch tương đối yếu, chẳng hạn như người cao tuổi, trẻ em hoặc những người mắc bệnh mãn tính, số lượng kháng thể họ sản xuất có thể ít hơn hoặc chất lượng kháng thể không cao, điều này khiến cho hiệu quả bảo vệ của vaccine không như mong đợi.
Dù vaccine cúm có thể ngăn ngừa phần lớn các virus cúm thông thường, nhưng nó không phải là “chìa khóa vạn năng”, không thể đảm bảo chúng ta miễn dịch với tất cả các loại virus cúm. Gia đình virus cúm rất phong phú, bên cạnh một số chủng chính mà vaccine nhắm đến, còn có nhiều kiểu virus biến thể khác. Vì vậy, ngay cả khi tiêm vaccine cúm, chúng ta cũng không thể hoàn toàn lơ là, bỏ qua các biện pháp bảo vệ hàng ngày.
Y tá trưởng phòng cấp cứu người lớn Bệnh viện ĐH Y khoa Wenzhou, Lâm Sáng
