Nhiều người thường nói rằng trong đồ ăn vặt chứa đầy phụ gia, thậm chí một que kem có thể chứa hàng chục loại phụ gia thực phẩm, điều này không tốt cho sức khỏe.
Họ tin rằng thực phẩm không có phụ gia an toàn hơn. Vậy phụ gia thực phẩm thực sự là gì? Phụ gia thực phẩm có thật sự không tốt cho sức khỏe không?
Phụ gia thực phẩm là gì
Theo quy định của Luật vệ sinh an toàn thực phẩm tại Việt Nam (1995), phụ gia thực phẩm là các chất tổng hợp nhân tạo hoặc tự nhiên được thêm vào thực phẩm để cải thiện màu sắc, hương vị và chất lượng của thực phẩm, cũng như để bảo quản và phục vụ cho quy trình chế biến.
Hiện nay, ở Việt Nam có 23 loại phụ gia thực phẩm, với hơn 2000 loại sản phẩm, bao gồm các chất điều chỉnh độ axit, chống kết tụ, chống bọt, chống oxy hóa, chất tẩy trắng, chất tạo độ phồng, phẩm màu, chất giữ màu, enzyme, chất tăng hương vị, vitamin bổ sung, chất bảo quản, chất tạo ngọt, chất tạo độ sánh, hương liệu, v.v.
Đồ ăn vặt có chứa phụ gia thực phẩm không?
Từ lâu, người ta đã có sự hiểu lầm rằng tất cả phụ gia thực phẩm đều mang nghĩa “không an toàn”, điều này làm cho công chúng rất chú ý đến thông tin liên quan. Trong những năm gần đây, nhiều loại thực phẩm đã quảng bá rằng “không có bất kỳ phụ gia nào” như một điểm bán hàng. Thông tin tràn lan như vậy có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành thực phẩm, sự phát triển của ngành và sức khỏe của người dân.
Trước khi được phê duyệt sử dụng, phụ gia thực phẩm đều đã trải qua quá trình đánh giá an toàn nghiêm ngặt, cho đến nay chưa có trường hợp nào chứng minh rằng việc sử dụng phụ gia thực phẩm theo quy định gây hại cho sức khỏe của người tiêu dùng.
Sự hiểu lầm về phụ gia thực phẩm thể hiện sự không tin tưởng của nhiều người vào sản xuất công nghiệp và những thứ không “tự nhiên”, như khi xem quảng cáo sản phẩm chăm sóc da, người ta thường nghĩ rằng những sản phẩm ghi là “từ thảo mộc tự nhiên” sẽ tốt hơn; khi nghe người khác nói về thực phẩm bổ sung dinh dưỡng, họ nghĩ đó là những thứ tổng hợp nhân tạo, không cần thiết phải tiêu thụ, chỉ cần dựa vào chế độ ăn hàng ngày là đủ.
Thực tế, nếu
chế độ ăn hàng ngày không hợp lý, hoặc vì những hiểu lầm về dinh dưỡng, việc tiêu thụ một ít thực phẩm bổ sung hợp lý thực sự có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe hơn.
Phụ gia thực phẩm được thêm vào để cải thiện các yếu tố màu sắc, hương vị của thực phẩm, cũng như dựa trên nhu cầu bảo quản, bảo quản và quy trình chế biến.
Việc có thêm phụ gia thực phẩm hay không phụ thuộc vào tính chất của thực phẩm và quy trình sản xuất. Đối với các thực phẩm có hàm lượng protein cao, cần phải thêm một lượng chất bảo quản nhất định để đảm bảo an toàn cho chất lượng thực phẩm, nếu không sẽ dễ dàng hỏng và biến chất.
Do đó, không thể đơn giản chỉ dựa vào việc có hay không có phụ gia thực phẩm để xác định an toàn của thực phẩm. Việc sử dụng phụ gia thực phẩm đúng quy cách, loại phù hợp và lượng vừa đủ có thể bảo đảm an toàn cho thực phẩm. Trong khi đó, thực phẩm không chứa phụ gia thường có thời gian bảo quản ngắn, dễ hỏng và biến chất.
Chức năng chính của phụ gia thực phẩm
Phụ gia thực phẩm đã thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thực phẩm và được coi là linh hồn của ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại, chủ yếu do chúng mang lại nhiều lợi ích cho ngành thực phẩm. Chức năng chính của chúng chủ yếu như sau:
1.
Ngăn ngừa hư hỏng
Ví dụ: Chất bảo quản có thể ngăn ngừa hư hỏng thực phẩm do vi sinh vật gây ra, kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm, đồng thời ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm do ô nhiễm vi sinh vật. Chẳng hạn, chất chống oxy hóa có thể ngăn chặn hoặc trì hoãn quá trình oxy hóa thực phẩm, nâng cao độ bền và khả năng lưu trữ của thực phẩm, đồng thời ngăn ngừa sự hình thành các chất oxi hóa có hại. Ngoài ra, chúng còn được dùng để ngăn ngừa hiện tượng nâu do enzyme và không do enzyme gây ra ở thực phẩm, đặc biệt là trái cây và rau củ. Những yếu tố này đều có ý nghĩa nhất định trong việc bảo quản thực phẩm.
2.
Cải thiện cảm quan
1. Cải thiện các đặc tính cảm quan của thực phẩm
Việc sử dụng hợp lý các phẩm màu, chất giữ màu, chất tẩy trắng, hương liệu ăn uống, cũng như các phụ gia như chất nhũ hóa, chất tạo độ sánh có thể nâng cao chất lượng cảm quan của thực phẩm, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
2. Bảo vệ dinh dưỡng
Bảo vệ và nâng cao giá trị dinh dưỡng
Việc thêm một số chất dinh dưỡng tự nhiên hợp lý trong quá trình chế biến thực phẩm có thể tăng cường đáng kể giá trị dinh dưỡng của thực phẩm, điều này rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng suy dinh dưỡng và thiếu dinh dưỡng, thúc đẩy sự cân bằng dinh dưỡng và nâng cao sức khỏe của mọi người.
3. Tiện lợi trong cung cấp
Tăng sự đa dạng và tiện ích
Thị trường hiện có trên 20.000 loại thực phẩm để người tiêu dùng lựa chọn, mặc dù quá trình sản xuất của những thực phẩm này chủ yếu thông qua đóng gói nhất định và các phương pháp chế biến khác nhau, nhưng trong quy trình sản xuất, một số sản phẩm có đầy đủ màu sắc, hương thơm và vị đều đã được thêm phụ gia như phẩm màu, hương liệu, gia vị, v.v. Đúng là nhờ vào sự cung cấp của nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm tiện lợi đã mang lại sự tiện lợi lớn cho cuộc sống và công việc của mọi người.
4. Tiện lợi trong chế biến
Tiện lợi trong chế biến thực phẩm
Việc sử dụng các chất chống bọt, chất hỗ trợ lọc, chất ổn định và đông tụ trong chế biến thực phẩm có thể hỗ trợ cho quy trình sản xuất thực phẩm. Ví dụ, khi sử dụng gluconate δ-lactone như một chất đông tụ cho đậu hủ có thể giúp cho việc sản xuất đậu hủ trở nên cơ giới hóa và tự động hóa hơn.
Độ an toàn của phụ gia thực phẩm chủ yếu phụ thuộc vào
liều lượng
và
lượng tiêu thụ
, chứ không có mối liên hệ nhất định với loại và số lượng phụ gia đã sử dụng.
Chỉ cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc gia về yêu cầu sử dụng hợp lý, độ an toàn của phụ gia thực phẩm là được đảm bảo, mọi người không cần quá lo lắng.
