Khi nhắc đến răng sữa của trẻ nhỏ, nhiều bậc phụ huynh thường nghĩ rằng “răng sữa bị hỏng thì không cần điều trị, vì sau này cũng sẽ thay thế bằng răng mới.” Cho đến khi trẻ bị đau răng đến mức không ngủ được hoặc nướu dưới răng phồng to một cục mủ lớn, thậm chí làm sưng nửa khuôn mặt, họ mới vội vàng đưa trẻ đến bệnh viện để tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ.
“Tại sao răng của con tôi vừa mới mọc mà đã hỏng như vậy?” Điều này là do việc vệ sinh răng miệng không được thực hiện thường xuyên, vi khuẩn làm tổn hại đến cấu trúc bề mặt của răng gây ra sâu răng, tức là những “lỗ đen” trên bề mặt răng, dần dần theo sự nhiễm trùng tràn vào bên trong răng, dẫn đến tình trạng viêm tủy răng (dây thần kinh răng). Lúc này, trẻ sẽ cảm thấy đau, nếu tiếp tục phát triển thành viêm chóp răng, sẽ thấy nướu bên ngoài răng phồng to lên với một cục mủ lớn.
Răng sữa không phải sẽ thay thế hết sao? Răng bị hỏng có cần điều trị không?
Răng sữa bắt đầu mọc khoảng 6 tháng tuổi, đến khi 6 tuổi sẽ dần dần bị thay thế bằng răng vĩnh viễn, đến khoảng 12 tuổi mới hoàn toàn được thay thế. Do đó, thời gian từ khi răng sữa rụng đến khi mọc răng vĩnh viễn là khá dài. Nếu không có bất kỳ can thiệp nào cho trẻ, tình trạng nhiễm trùng kéo dài có thể làm hỏng các mầm răng vĩnh viễn đang phát triển, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển của những chiếc răng này, nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện, nhiễm trùng toàn thân và sức khỏe tâm lý.
Tùy thuộc vào mức độ sâu răng, bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp can thiệp tương ứng:
1. Nếu sâu răng chưa tới tủy, có thể loại bỏ mô sâu và trực tiếp làm trám răng bằng nhựa (còn gọi là hàn răng).
2. Nếu sâu răng đã đến tủy hoặc ảnh hưởng đến rễ và mô quanh răng, cần thực hiện điều trị tủy để làm sạch toàn bộ vật chất nhiễm trùng trong ống tủy.
Do trẻ em còn quá nhỏ, thường rất khó hợp tác trong điều trị. Đối với những trẻ khó hợp tác, có thể sử dụng phương pháp cố định bảo vệ (như sử dụng dây buộc để giữ thân thể trẻ), kỹ thuật an thần bằng khí cười – oxy hoặc gây mê toàn thân để hỗ trợ điều trị. Tuy nhiên, điều này có thể khiến trẻ cảm thấy sợ hãi, và cũng tạo ra căng thẳng cho phụ huynh cùng gánh nặng về tài chính. Vì vậy, việc thực hiện chăm sóc phòng ngừa răng miệng cho trẻ là rất quan trọng.
Làm thế nào để trẻ có được một hàm răng khỏe mạnh?
Trong giai đoạn phát triển của trẻ, một hàm răng sữa hoàn chỉnh sẽ phát huy chức năng nhai tốt, thúc đẩy sự phát triển cơ thể của trẻ, đồng thời kích thích sự phát triển của xương mặt, có vai trò hướng dẫn sự mọc răng vĩnh viễn. Do đó, việc bảo vệ sức khỏe răng sữa và thực hiện vệ sinh răng miệng là cực kỳ quan trọng.
1. Giữ gìn vệ sinh răng miệng
Giai đoạn trẻ sơ sinh (0-1 tuổi)
Bắt đầu từ khi chiếc răng sữa đầu tiên vừa mới mọc, phụ huynh nên mỗi ngày một lần dùng tay quấn vải ẩm hoặc sử dụng bàn chải ngón tay để nhẹ nhàng làm sạch bề mặt răng và massage nướu.
Bàn chải ngón tay
Giai đoạn trẻ nhỏ (1-3 tuổi)
Sử dụng bàn chải để loại bỏ mảng bám, khuyến khích và giúp trẻ đánh răng, hình thành thói quen đánh răng tốt. Mỗi ngày hai lần, vào buổi sáng và buổi tối, sử dụng phương pháp đánh răng vòng cung, với kem đánh răng có chứa fluoride chỉ cần kích cỡ bằng hạt gạo, hàm lượng fluoride là 1000ppm. Sau mỗi bữa ăn, phụ huynh giúp trẻ sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch thức ăn bị mắc kẹt giữa hai răng.
Giai đoạn trước khi đến trường (3-6 tuổi)
Vẫn cần phụ huynh hỗ trợ trẻ sử dụng phương pháp đánh răng vòng cung mỗi sáng và tối, với kem đánh răng có chứa fluoride kích cỡ bằng hạt đậu. Trẻ có nguy cơ sâu răng thấp nên sử dụng kem đánh răng có hàm lượng fluoride 1000ppm, còn trẻ có nguy cơ sâu răng cao thì nên sử dụng kem đánh răng có hàm lượng fluoride 1450ppm.
Phương pháp đánh răng vòng cung, so với cách cầm bàn chải bằng “ngón tay cái”:
Lông bàn chải tạo góc 45° với nướu;
Đánh răng bên ngoài: nhẹ nhàng cắn răng trên và dưới, dùng bàn chải lông mềm và đánh liên tục theo hình vòng cung;
Đánh mặt trong của răng cửa: dựng đứng bàn chải để làm sạch mặt trong của răng cửa, răng trên đánh xuống, răng dưới đánh lên;
Đánh mặt trong của răng sau: làm sạch theo hình vòng cung;
Đánh mặt nhai: giữ bàn chải thẳng đứng, làm sạch mặt nhai của răng.
Phương pháp đánh răng vòng cung
Đánh răng mỗi ngày
2. Kiểm tra răng miệng định kỳ
Kiểm tra răng miệng định kỳ có thể phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến răng miệng, khi phát hiện trẻ có vấn đề về răng, cần can thiệp ngay. Duy trì việc bôi fluoride mỗi nửa năm đến một năm và tiến hành trám răng cho các răng sữa có thể hiệu quả trong việc ngăn ngừa sự phát triển của sâu răng.
3. Hình thành thói quen ăn uống tốt
Kiểm soát lượng thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường, chẳng hạn như kẹo, bánh ngọt, nước ngọt;
Tránh các loại thực phẩm dính nhiều và lưu lại lâu trong miệng, chẳng hạn như sô cô la, bánh quy;
Thực hiện vệ sinh răng miệng sau mỗi bữa ăn, không cho trẻ ăn vặt và uống nước trước khi đi ngủ;
Sử dụng bình sữa một cách hợp lý, cố gắng tránh việc cho trẻ uống sữa vào ban đêm.
Nội dung phổ biến kiến thức của nền tảng này được hỗ trợ bởi Dự án “Nâng cao chất lượng kiến thức khoa học toàn dân – Dự án nâng cao năng lực phổ biến kiến thức của các Hiệp hội khoa học quốc gia” năm 2022 do Bộ Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc tài trợ.
Tác giả: Tạ San San, Kỳ Văn Cường, Tả Nhân Hoan
Biên tập viên: Giang Tân Hương, Diêu Quân Ngọc
Đơn vị: Bệnh viện Răng Hàm Mặt thuộc Đại học Y khoa Quế Lâm, Ủy ban Chuyên gia Phòng chống và Khôi phục Bệnh răng miệng Trung Quốc
