Biên dịch: Công Tử Tín
Trầm cảm ảnh hưởng đến hơn 280 triệu người trên toàn cầu, và 70% bệnh nhân trầm cảm không có niềm tin vào điều trị bằng thuốc chống trầm cảm ngay từ đầu. Do đó, cần phải xác định những nguyên nhân có thể thay đổi của trầm cảm và phát triển các phương pháp điều trị mới. Chế độ ăn uống có thể là một phương pháp hứa hẹn trong việc phòng ngừa và quản lý trầm cảm.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Microbiome”, việc ăn một quả cam mỗi ngày có thể làm giảm 20% nguy cơ mắc trầm cảm. Điều này có thể là do các loại trái cây họ cam quýt kích thích sự phát triển của một loại vi khuẩn trong đường ruột con người – F. prausnitzii, từ đó ảnh hưởng đến sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh serotonin và dopamine, là hai phân tử sinh học đã biết có khả năng nâng cao tâm trạng.
Giảng viên tại trường Y Harvard, bác sĩ Raaj Mehta hợp tác với tiến sĩ Chatpol Samuthpongtorn, dựa trên một nghiên cứu năm 2016 về khả năng của trái cây họ cam quýt trong việc giảm nguy cơ trầm cảm, đã khai thác dữ liệu phong phú từ “Nghiên cứu Sức khỏe Y tá II” (NHS2). NHS2 theo dõi lối sống, chế độ ăn uống và sức khỏe của hơn 100.000 phụ nữ từ năm 1989, cập nhật dữ liệu hai năm một lần.
Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng phụ nữ thường xuyên tiêu thụ các loại trái cây họ cam quýt có tỷ lệ mắc trầm cảm trong tương lai thấp hơn đáng kể so với những người ít khi tiêu thụ. Phát hiện này cung cấp bằng chứng khoa học mới cho mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và sức khỏe tâm thần, đồng thời đặt nền tảng cho việc khám phá xa hơn vai trò tiềm năng của trái cây họ cam quýt trong việc phòng ngừa trầm cảm.
Làm thế nào để xác định các loài vi khuẩn đường ruột và các con đường chuyển hóa có thể điều tiết mối quan hệ giữa lượng tiêu thụ trái cây họ cam quýt và trầm cảm so với thuốc chống trầm cảm truyền thống?
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc ăn một quả cam cỡ vừa mỗi ngày có thể giảm khoảng 20% nguy cơ mắc trầm cảm, và dường như hiệu ứng này là đặc trưng cho các loại trái cây họ cam quýt. Khi quan sát tổng lượng trái cây tiêu thụ, tổng lượng rau tiêu thụ, hoặc các loại trái cây đơn lẻ khác như táo hoặc chuối, các nhà nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ nào giữa lượng tiêu thụ và nguy cơ trầm cảm. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng rất khó để so sánh hiệu quả của trái cây họ cam quýt với thuốc chống trầm cảm truyền thống (như chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc), vì nghiên cứu này thảo luận về việc phòng ngừa trầm cảm trong khi những loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị những người đã mắc trầm cảm. Trong tương lai, việc ăn trái cây họ cam quýt có thể trở thành một phần của chiến lược kiểm soát trầm cảm. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi đưa ra kết luận. Thực sự thì ăn cam làm giảm nguy cơ mắc trầm cảm như thế nào?
Một điểm độc đáo của nghiên cứu này là một phần người tham gia trong NHS2 đã cung cấp nhiều mẫu phân trong suốt một năm. Sử dụng kết quả giải trình tự DNA từ những mẫu phân này, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy liên kết giữa lượng tiêu thụ trái cây họ cam quýt và các loại vi khuẩn cụ thể trong hệ vi sinh vật đường ruột. Một loại vi khuẩn nổi bật – F. prausnitzii có hàm lượng cao hơn trong cơ thể người không mắc trầm cảm so với người mắc trầm cảm, và việc tiêu thụ nhiều trái cây họ cam quýt cũng liên quan đến mức độ F. prausnitzii cao. Do đó, các nhà nghiên cứu cho rằng loại vi khuẩn này có thể liên kết tiêu thụ trái cây họ cam quýt với khả năng sức khỏe tâm lý tốt. Vì nghiên cứu NHS2 chỉ liên quan đến phụ nữ, các nhà nghiên cứu muốn xác nhận những phát hiện này trong một nghiên cứu liên quan đến nam giới, vì vậy họ đã chuyển sang một nghiên cứu tương tự gọi là “Nghiên cứu xác minh lối sống nam giới”, trong đó cũng phát hiện ra rằng sự gia tăng mức độ F. prausnitzii có liên quan tiêu cực đến điểm số nguy cơ trầm cảm.
F. prausnitzii có thể điều tiết mối liên hệ giữa lượng tiêu thụ trái cây họ cam quýt và trầm cảm F. prausnitzii làm cho mọi người cảm thấy tốt hơn như thế nào?
Các nhà nghiên cứu cho rằng một trong những câu trả lời có thể là F. prausnitzii sử dụng một con đường chuyển hóa tên là vòng S-adenosyl-L-methionine I để ảnh hưởng đến mức độ của hai chất dẫn truyền thần kinh – serotonin và dopamine được sản xuất bởi các tế bào người trong đường ruột. Những chất dẫn truyền thần kinh này điều chỉnh quy trình thực phẩm qua đường tiêu hóa, nhưng chúng cũng có thể vào não và nâng cao tâm trạng. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng trước khi có những kết quả này, chưa bao giờ có sự liên kết giữa trái cây họ cam quýt và não. Người ta thường nói rằng cá là thực phẩm tốt cho não, nhưng không ai nói rằng cam là thực phẩm tốt cho não. Tương tự, F. prausnitzii liên quan đến nhiều khía cạnh của sức khỏe, chẳng hạn như giảm nguy cơ mắc bệnh viêm ruột. Nhưng trước đây, không biết có mối liên hệ giữa nó và sức khỏe tâm thần.
Về kế hoạch tiếp theo, Raaj Mehta cho biết rất mong muốn thấy một thử nghiệm lâm sàng được thực hiện để xác minh rõ ràng rằng việc ăn trái cây họ cam quýt có thể giảm nguy cơ mắc trầm cảm, thậm chí trong một số trường hợp có thể giảm triệu chứng của trầm cảm. Vì hiện tại nhu cầu về các phương pháp điều trị trầm cảm là rất lớn và vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ, trong khi việc ăn trái cây họ cam quýt thực tế không có tác dụng phụ lớn, nếu có thể biết được phương pháp điều trị đơn giản này thực sự có thể cung cấp sự hỗ trợ lớn đến mức nào, thì đó sẽ là một tình huống lý tưởng.
Lưu ý: Hình ảnh bìa là hình ảnh từ thư viện bản quyền, việc sao chép có thể gây ra tranh chấp bản quyền.
