Giữa đêm khuya, tại phòng cấp cứu của Bệnh viện Nhi Bắc Kinh, người mẹ mới đã quét báo cáo kiểm tra của con mình, chỉ sau vài giây, lời khuyên điều trị trên màn hình hoàn toàn trùng khớp với chẩn đoán của bác sĩ trực cách đó nửa giờ.
Gần đây, cơn sốt ứng dụng AI do DeepSeek khởi xướng đã lan tỏa sự quan tâm đến lĩnh vực y tế, chủ đề y tế thông minh lại tiếp tục gây tranh cãi. Ngày trước, “Bác sĩ Nhi Khoa AI” tại Bệnh viện Nhi Bắc Kinh chính thức đi vào hoạt động, càng khiến mọi người có cái nhìn cụ thể hơn về y tế thông minh.
Khi AI “mặc áo choàng trắng”, việc điều trị sẽ tạo ra phản ứng “hóa học” như thế nào?
Trước đó, ông Xu ở Lâm Nghi, Giang Tô đã tải lên báo cáo xét nghiệm máu của con vào DeepSeek và nhận được chẩn đoán cơ bản trùng khớp với của bác sĩ. Những trường hợp tương tự đã bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng.
“AI có thể chẩn đoán bệnh chính xác nhờ vào khả năng xử lý và phân tích dữ liệu mạnh mẽ.” Phó giáo sư Lý Bác Hàn từ Trường Công nghệ Thông tin, Đại học Hàng không Vũ trụ Nam Kinh cho biết, thông qua việc học sâu các dữ liệu về tiền sử bệnh, triệu chứng, hình ảnh, AI có thể nhận diện các mẫu và mối liên hệ phức tạp giữa bệnh lý và các đặc điểm khác nhau, từ đó cung cấp cơ sở cho chẩn đoán.
Trong lĩnh vực phân tích hình ảnh y tế, độ chính xác chẩn đoán của AI rất ấn tượng. Gần đây, Đại học Chiết Giang đã giới thiệu một trợ lý bệnh lý AI tích hợp giữa mô hình hình ảnh và ngôn ngữ có khả năng xác định ổ ung thư trong hình ảnh bệnh lý chỉ trong 1 đến 3 giây, và đạt độ chính xác trên 95% trong chẩn đoán nhiều loại ung thư.
Y tế thông minh không chỉ mang lại chẩn đoán chính xác, mà còn có khả năng thu thập tiền sử bệnh nhanh chóng, sàng lọc triệu chứng ban đầu, nâng cao hiệu quả tiếp nhận của bác sĩ; có thể hỗ trợ chẩn đoán và điều trị các ca bệnh khó, khắc phục giới hạn bộ nhớ của bác sĩ; cung cấp kế hoạch điều trị cá nhân hóa, giúp bác sĩ xây dựng kế hoạch điều trị chính xác. Theo thống kê, chỉ riêng hệ thống phân loại AI mỗi năm có thể tiết kiệm 26 triệu giờ thời gian chờ đợi không hiệu quả cho các bệnh viện hàng đầu quốc gia.
Khi “bác sĩ AI” bắt đầu hoạt động hàng loạt, chúng ta có nên tin tưởng chúng không?
“Dù AI thể hiện xuất sắc trong việc chẩn đoán, nhưng vẫn có nguy cơ chẩn đoán sai.” Hàn Quốc Kính, Phó Giám đốc Khoa Hô hấp của Trung tâm Y tế Quân đội Tống Châu nhấn mạnh rằng, hoạt động của AI phụ thuộc vào thông tin đầu vào chính xác và chuẩn mực, nếu dữ liệu có sai lệch hoặc thuật toán có khuyết điểm, có thể dẫn đến chẩn đoán sai.
Quan trọng hơn, hiện tại AI không thể thay thế kinh nghiệm lâm sàng và trực giác của bác sĩ. Đối với một số ca bệnh phức tạp, kinh nghiệm của bác sĩ vẫn là không thể thiếu. “AI rất giỏi trong việc xử lý dữ liệu y tế chuẩn hóa, nhưng khó có thể nắm bắt những thông tin phi cấu trúc như tiếng thở dài do do dự của bệnh nhân hay mồ hôi lạnh trên trán,” Hàn Quốc Kính nhấn mạnh.
Dữ liệu nghiên cứu cho thấy, hiện tại tỷ lệ chẩn đoán sai của AI khoảng 2%-5%, chủ yếu tập trung vào các bệnh tâm thần và bệnh mãn tính phức tạp.
“Chứng nhận hành nghề” mà AI hiện có không bao gồm khả năng khám bệnh độc lập. “Khi đối mặt với việc thăm khám của ‘bác sĩ AI’, chúng ta nên cho nó một cơ hội. Về kết quả chẩn đoán, chúng ta không cần hoàn toàn phụ thuộc, có thể so sánh với kết quả chẩn đoán của bác sĩ và sau đó kết hợp với tình hình cá nhân để đưa ra đánh giá tổng thể,” Hàn Quốc Kính nói.
“Bác sĩ AI” sẽ là một trợ lý tốt cho bác sĩ, chứ không phải là người thay thế. “AI có thể là cuốn bách khoa toàn thư trong ống nghe, nhưng bàn tay nắm lấy ống nghe phải có được sự ấm áp của con người,” Lý Bác Hàn nói.
(Phóng viên phổ cập khoa học Trần Kiệt)
