Các chuyên gia y tế cho biết: “Tăng huyết áp kéo dài có thể gây ra bệnh thận, trong khi bệnh thận cũng có thể dẫn đến tăng huyết áp.” Nếu suy nghĩ kỹ, chúng ta sẽ đặt ra câu hỏi rằng cái nào xảy ra trước? Câu hỏi này nghe có vẻ giống như một trong những câu đố thú vị mà chúng ta thường tranh luận – cái gì có trước, gà hay trứng? Thực tế, khác với mối quan hệ giữa gà và trứng, tăng huyết áp và bệnh thận giống như hai chị em sinh đôi. Tuy nhiên, không giống như sự hỗ trợ và yêu thương giữa các chị em sinh đôi, cặp này lại tấn công và làm tổn thương lẫn nhau! Nói theo thuật ngữ y tế, chúng tạo ra một vòng luẩn quẩn xấu, tức là bất kể ai là nguyên nhân đầu tiên, khi cả hai đồng thời xuất hiện, chúng sẽ rơi vào vòng lặp “tổn thương thận – tăng huyết áp – tổn thương thận nặng hơn – huyết áp tăng cao hơn…” dẫn đến tình trạng bệnh nặng hơn.
Tăng huyết áp làm tổn thương thận như thế nào?
Chúng ta biết, thận là nơi có huyết áp cao nhất trong cơ thể và cũng là cơ quan dễ bị tổn thương nhất khi có tăng huyết áp. Điều này là do cầu thận – phần chính của thận – thực ra là một khối mạch máu, nơi trực tiếp chịu áp lực từ sự thay đổi huyết áp và rất nhạy cảm với những biến động này. Khi huyết áp toàn thân của bệnh nhân tăng lên, hậu quả trực tiếp là làm phát sinh trạng thái “ba tăng” (lưu lượng máu cao, áp lực cao, lọc cao) trong cầu thận. Khi áp lực trong cầu thận tăng lên, nó có thể để rò rỉ ra những chất mà bình thường không bị rò rỉ trong điều kiện áp lực bình thường, chẳng hạn như một số thành phần protein. Điều này giống như một cái rây; nếu áp lực ở một bên của cái rây tăng lên, số lượng chất được rây lọc sẽ tăng. Nếu huyết áp tiếp tục cao, cấu trúc của “cái rây” này sẽ bị thay đổi, tức là tình trạng mà y học gọi là xơ hóa cầu thận. Ngoài việc gây tổn thương cho cầu thận, tăng huyết áp kéo dài cũng có thể dẫn đến tổn thương ống thận và mô kẽ thận. Do đó, nếu huyết áp không được kiểm soát tốt, nó sẽ dần dần gây ra tổn thương chức năng thận, thậm chí có thể tiến triển thành suy thận mãn tính, giai đoạn cuối cùng và nghiêm trọng nhất chính là bệnh nhân sẽ phải đối mặt với chứng độc tố trong nước tiểu.
Tại sao bệnh nhân bị bệnh thận thường xảy ra tăng huyết áp?
Nói chung, tăng huyết áp được phân loại theo nguyên nhân thành hai loại: nguyên phát và thứ phát. Nguyên phát là loại có nguyên nhân không rõ ràng, còn thứ phát là loại có nguyên nhân rõ ràng. Điều cần lưu ý là, bệnh thận mãn tính là nguyên nhân phổ biến nhất của tăng huyết áp thứ phát, được gọi là tăng huyết áp thận. Có hai nguyên nhân chính làm bệnh thận gây ra tăng huyết áp:
01: Ảnh hưởng của renin
Thận là cơ quan duy nhất trong cơ thể bài tiết renin. Chức năng chính của renin là làm co mạch máu, qua đó làm tăng huyết áp. Ở người khỏe mạnh, thận tiết ra renin một cách cân bằng, giúp duy trì huyết áp mà không làm tăng huyết áp quá mức. Khi thận xảy ra bệnh lý, tình hình sẽ thay đổi. Lúc này, lượng renin tiết ra sẽ tăng vọt, gây co thắt động mạch nhỏ toàn thân, dẫn đến tăng sức cản mạch và tăng huyết áp.
02: Giữ nước và natri
Ngoài việc loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể, thận cũng đảm nhận nhiệm vụ bài tiết nước và muối natri. Nếu thận bị bệnh, nước và natri sẽ không thể bài tiết được, dẫn đến tăng thể tích máu trong cơ thể. Bệnh nhân viêm thận mãn tính thường có biểu hiện phù nề, là dấu hiệu phổ biến nhất do tăng thể tích, trong khi một hệ quả khác chính là làm tăng huyết áp. Rõ ràng, bệnh thận cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tăng huyết áp.
Kết luận
Các triệu chứng sớm của tăng huyết áp và bệnh thận thường không điển hình, thường bị con người bỏ qua. Do đó, chúng ta cần nâng cao nhận thức về kiểm tra sức khỏe, nhằm phát hiện sớm, chẩn đoán sớm và điều trị sớm các trường hợp tăng huyết áp và bệnh thận mãn tính.
