Xuất hiện bệnh mãn tính cũng có sự khác biệt giữa miền Bắc và miền Nam? Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, bệnh tiểu đường, cao huyết áp, đột quỵ và béo phì thường “ghé thăm” người miền Bắc nhiều hơn.
Cao huyết áp, tiểu đường thường “kiếm” người miền Bắc?
Người miền Bắc dễ mắc tiểu đường hơn
Một nghiên cứu quy mô lớn có tiêu đề “Khảo sát dịch tễ học về tỷ lệ mắc tiểu đường trong dân số Trung Quốc” được công bố năm 2020 trên tạp chí Y học Anh cho thấy: Tỷ lệ mắc tiểu đường ở miền Bắc cao hơn đáng kể so với miền Nam. Trong đó, khu vực có tỷ lệ mắc tiểu đường cao nhất ở Trung Quốc là Nội Mông (19,9%), trong khi khu vực có tỷ lệ thấp nhất là Quý Châu (6,2%), tỷ lệ ở khu vực trước gấp ba lần tỷ lệ ở khu vực sau.
Người miền Bắc dễ mắc cao huyết áp
Theo “Hướng dẫn phòng ngừa và điều trị cao huyết áp Trung Quốc (phiên bản năm 2023)”, người miền Bắc dễ mắc cao huyết áp hơn so với người miền Nam. Tỷ lệ mắc cao huyết áp tăng dần từ miền Nam ra miền Bắc. Chế độ ăn nhiều natri, ít kali, hút thuốc, các yếu tố tâm lý xã hội, thừa cân và béo phì, lạm dụng rượu, tuổi cao là các yếu tố nguy cơ quan trọng gây mắc cao huyết áp trong dân số Trung Quốc.
Người miền Bắc dễ mắc đột quỵ
Một nghiên cứu được công bố năm 2023 trên tạp chí thuộc The Lancet cho thấy rằng, so với người miền Nam, người miền Bắc dễ bị đột quỵ hơn, với ranh giới rõ ràng là tuyến Huai Hà – Qinling. Nguy cơ đột quỵ cao hơn ở người miền Bắc có thể liên quan đến chỉ số khối cơ thể (BMI), huyết áp và mức độ tiêu thụ rượu.
Người miền Bắc dễ mắc béo phì
Theo báo cáo “Theo dõi bệnh mãn tính và các yếu tố nguy cơ của nó” được phát hành năm 2017 bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, so với miền Nam, miền Bắc có nhiều người béo phì hơn. Trong số 10 tỉnh có tỷ lệ thừa cân cao nhất, có đến 9 tỉnh là ở miền Bắc.
Một nghiên cứu được công bố năm 2023 trên “Tiểu đường, Béo phì và Chuyển hóa” cho thấy, tỷ lệ người thừa cân trong dân số chung ở Trung Quốc là 34,8%, trong khi tỷ lệ người béo phì là 14,1%. Tỷ lệ thừa cân/béo phì ở miền Bắc thường cao hơn miền Nam, trong đó ba tỉnh có tỷ lệ thừa cân cao nhất là Nội Mông (37,1%), Sơn Đông (37,1%) và Hà Bắc (36,6%). Ngoài ra, những người thừa cân/béo phì có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, tiểu đường tiền phát, rối loạn lipid máu, cao huyết áp cao hơn.
Hình ảnh từ Thời báo Sức khỏe
Tại sao tỷ lệ mắc bệnh mãn tính ở người miền Bắc cao?
Bác sĩ chính khoa Nội tiết tại Bệnh viện Trung tâm Thành phố Trịnh Châu, ông Khương Chí Khang, đã nêu rõ trong một bài viết trên trang chính thức của bệnh viện vào năm 2023 rằng, người miền Bắc dễ mắc tiểu đường và các bệnh mãn tính khác vì ba lý do chính:
1. Thực phẩm thường có vị mạnh
Nhiều người miền Bắc ăn uống không lành mạnh. Trước hết, khẩu phần ăn ở miền Bắc lớn, không chỉ vậy, tỷ lệ carbohydrate trong chế độ ăn của người miền Bắc cao, thực phẩm có vị mặn, nhiều muối, nhiều dầu mỡ và thường xuyên phải sử dụng bột năng trong chế biến.
2. Uống rượu quá nhiều
Nếu hỏi người miền nào uống rượu nhiều nhất? Câu trả lời luôn gắn với các khu vực như Nội Mông, Sơn Đông và Đông Bắc. Tuy nhiên, việc uống rượu quá mức (đối với nam giới trên 60 gram mỗi ngày, nữ giới trên 50 gram) sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp.
3. Ít vận động
Thiếu hoạt động thể chất cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây ra tiểu đường và bệnh mãn tính. Nhiều khu vực miền Nam có nhiều đồi núi, những người thích đi bộ di chuyển sẽ nhiều hơn người miền Bắc, điều này cũng phản ánh rằng, lượng vận động của người miền Nam thường cao hơn người miền Bắc. Hơn nữa, mùa lạnh ở miền Bắc kéo dài, lượng hoạt động ngoài trời của con người cũng ít hơn so với miền Nam.
Người miền Bắc, cần chú ý những điều gì trong cuộc sống!
1. Ăn uống thanh đạm hơn
Hãy thay đổi thói quen ẩm thực nặng nề, học hỏi từ người miền Nam để ăn nhẹ hơn. Bác sĩ dinh dưỡng Lương Tiên Phương tại Bệnh viện Nhân dân số 1 Quảng Châu đã nêu rõ trong Thời báo sức khỏe vào năm 2017 rằng, so với miền Bắc, thói quen ăn uống của người miền Nam thường thanh đạm hơn, với phương pháp chế biến chủ yếu là hấp và luộc. Rau xanh chỉ cần chần qua nước sôi là có thể thưởng thức, chỉ cần thêm một chút dầu mè hoặc muối.
Sử dụng ít dầu, khẩu vị nhẹ sẽ giảm bớt gánh nặng cho dạ dày. So với việc ăn uống nhiều thức ăn béo, chế độ ăn thanh đạm dễ được tiêu hóa và hấp thụ hơn.
2. Ăn ít hơn
Người miền Bắc nổi tiếng với phong cách ăn uống hào phóng, thích ăn thịt to và uống rượu nhiều, nhưng chính thói quen ăn như vậy tích tụ theo thời gian có thể gây áp lực cho dạ dày, dẫn đến khó tiêu.
Người miền Nam thường ăn ít hơn, có thói quen thưởng thức đồ ăn chậm rãi, kéo dài thời gian thực phẩm trong miệng, tạo thời gian cho quá trình tiêu hóa ban đầu và giảm bớt cảm giác thèm ăn. Bác sĩ Lương nhấn mạnh rằng, chưa chắc ăn chay đã tốt, ăn uống cân bằng là sự kết hợp giữa thực phẩm thanh đạm và giàu protein.
3. Ăn chậm lại
Bác sĩ Li Thành Bằng, Phó trưởng khoa Ngoại gan, mật, tụy tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Kinh đã nêu trong Thời báo sức khỏe năm 2016 rằng, nhai kỹ và ăn chậm có thể làm giảm gánh nặng cho dạ dày, kéo dài thời gian lưu giữ thức ăn trong miệng và thúc đẩy tiêu hóa ban đầu.
Ăn nhanh, không nhai kỹ dễ gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, tạo ra viêm mãn tính và còn có thể làm giảm động lực dạ dày, lâu dần có thể dẫn đến tổn thương và thậm chí là ung thư đường tiêu hóa.
4. Đừng uống quá nhiều rượu
Bác sĩ Phạm Huệ Minh, Trưởng khoa Tim mạch tại Bệnh viện Đông Phương Thượng Hải, đã nêu rõ trong Thời báo sức khỏe năm 2016 rằng, việc uống rượu thường xuyên và nhiều có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, cao huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh gout, ngoài ra, ăn uống nhiều dầu mỡ và uống rượu cũng là nguyên nhân dẫn đến ung thư thực quản và ung thư gan.
Tại các khu vực như Quảng Tây, Quảng Đông, Tứ Xuyên và Hải Nam, nơi có nhiều người sống lâu, thói quen ăn uống chú trọng bổ dưỡng và đa dạng cả về thành phần và phương pháp chế biến, thường ưa chuộng rượu ngâm nhẹ và ít khi say xỉn. Người miền Nam chủ yếu thích uống trà, trong đó trà xanh được biết đến như một loại thức uống chống ung thư nổi tiếng.
5. Ăn nhiều rau và hải sản
Bác sĩ Phạm Huệ Minh cho biết, khu vực miền Nam có nhiều loại rau, trái cây, cá biển và sản phẩm từ tảo, việc tiêu thụ hợp lý các loại thực phẩm này có lợi cho sức khỏe và tuổi thọ.
6. Đừng có tính khí quá nóng nảy
Bác sĩ Trương Lập Đình, Trưởng khoa Thấp khớp tại Bệnh viện Trung y Sơn Đông, đã nêu rõ trong Thời báo sức khỏe năm 2016 rằng, người miền Bắc thường có tính cách nóng nảy, dễ gây ra sự mất cân bằng chức năng trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh tật.
7. Ngay cả khi thời tiết lạnh, hãy vận động
Bác sĩ Diên Nhã, Trưởng khoa Dinh dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Số 1 Hắc Long Giang, đã nhấn mạnh trong Thời báo sức khỏe năm 2017 rằng, thời tiết lạnh ở miền Bắc thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu calo có thể tạo ra lớp mỡ dự trữ để chống lạnh.
Tuy nhiên, vào mùa đông, mặc dù tích lũy mỡ nhưng người ta lại ít hoạt động hơn so với mùa hè, tạo thành thói quen ăn nhiều nhưng vận động ít. Để giảm cân, người miền Bắc cần phải vận động mạnh hơn người miền Nam.
Bài viết được tổng hợp từ:
①Li Y, Teng D I, Shi X, et al. Tỷ lệ mắc tiểu đường được ghi nhận tại Trung Quốc theo tiêu chí chẩn đoán năm 2018 của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ: nghiên cứu cắt ngang toàn quốc.
②Ủy ban Y tế Quốc gia “Hướng dẫn phòng ngừa và điều trị cao huyết áp Trung Quốc (phiên bản năm 2023)”
③Sự liên quan giữa di truyền và gánh nặng bệnh tật do đột quỵ ở Trung Quốc: một nghiên cứu dịch tễ học di truyền. Tạp chí Y học vùng Lancet – Thái Bình Dương. Được công bố: 21 tháng 5 năm 2023.
④Dữ liệu giám sát bệnh mãn tính và các yếu tố nguy cơ do Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Trung Quốc công bố năm 2017
⑤Chen K, Shen Z, Gu W, Lyu Z, Qi X, Mu Y, Ning Y; Nhóm điều tra Meinian. Tỷ lệ béo phì và các biến chứng liên quan ở Trung Quốc: Nghiên cứu cắt ngang thực tế trên 15,8 triệu người lớn.
⑥Bệnh viện Trung tâm Thành phố Trịnh Châu “Tiểu đường thường ‘ghé thăm’ người miền Bắc! Sự khác biệt giữa miền Nam và miền Bắc được chỉ ra……”
⑦Thời báo sức khỏe “Người béo phì ở miền Bắc nhiều hơn miền Nam”
⑧Thời báo sức khỏe “Người miền Nam sống lâu hơn người miền Bắc có lý do”
Nguồn: Thời báo sức khỏe
