Gần đây, bà Li vì kiểm soát đường huyết sau bữa ăn không tốt nên đã nhập viện tại Bệnh viện nhân dân huyện Vĩnh Gia, thành phố Ôn Châu. Bà hỏi y tá phụ trách: “Tại sao đường huyết lại khó kiểm soát như vậy, tôi đã rất kiêng khem, mỗi ngày chỉ ăn rau, cá, thịt không dám ăn, cơm cũng ăn không nhiều, sao đường huyết vẫn cao thế? Bị tiểu đường thật là khổ!” Sau khi y tá phụ trách hỏi kỹ, mới biết bà rất thích ăn cơm với khoai tây chiên chua cay, chua chua cay cay ăn rất ngon, mỗi lần đều ăn hết một đĩa lớn khoai tây chiên chua cay. Bà nghe nói bệnh tiểu đường ăn ngô thì tốt, nên đã tự trồng vài sào ngô nếp, ăn xong bữa lại thích gặm ngô.
“Tôi thấy trên mạng nói nên ăn nhiều rau, nhưng tôi lại thích ăn khoai tây, mà ăn gì rau cũng được, nên mỗi ngày tôi ăn rất nhiều khoai tây, như vậy không đúng sao?” Bà Li cảm thấy rất nghi ngờ. Y tá phụ trách cười nói: “Bà Li, bà đã sai rồi, khoai tây mặc dù cũng là rau nhưng nó giống như ngô, củ khoai và các loại rau khác, hàm lượng tinh bột rất cao, chúng đều thuộc nhóm thực phẩm chính, ăn nhiều cũng giống như ăn nhiều cơm vậy. Bà nhìn xem, đã ăn cơm rồi, còn xem ngô là đồ ăn vặt, như thế không biết chừng thực phẩm chính càng ăn nhiều hơn sao?”
Vấn đề của bà Li không phải là trường hợp cá biệt, nhiều người mắc bệnh tiểu đường cũng có rất nhiều hiểu lầm trong kiểm soát chế độ ăn uống. Họ tưởng rằng bị tiểu đường thì chỉ có thể ăn chay, ăn ít, các thực phẩm giàu protein như thịt cá cũng không dám ăn nhiều, thường thì trái cây và các loại thực phẩm ngọt cũng không dám chạm vào. Thực tế, người mắc bệnh tiểu đường chỉ cần nắm vững các mẹo nhỏ về chế độ ăn là có thể ăn ngon, no, và ăn uống lành mạnh, giúp đường huyết ổn định.
Thực phẩm chính, tức là carbohydrate, đóng vai trò chủ lực trong việc nâng cao đường huyết, chủ yếu bao gồm ngũ cốc (gạo, kê, ngô, lúa mì, v.v.), các loại củ (khoai tây, khoai lang, sắn, v.v.) và các loại đậu (đậu đỏ, đậu xanh, đậu đen, đậu ăn) chiếm khoảng 50% ~ 60% tổng lượng thực phẩm hàng ngày. Những người mắc bệnh tiểu đường nên ăn thực phẩm chính hàng ngày khoảng kích thước hai đến ba nắm tay của mình là đủ. Khoai tây, ngô, khoai lang, củ mài đều có thể thay thế cho thực phẩm chính, có nghĩa là nếu hôm nay ăn các loại thực phẩm trên, thì có thể không ăn hoặc giảm lượng gạo và mì. Mọi người cần chú ý đến sự kết hợp giữa loại thô và loại tinh, chẳng hạn như gạo trắng và mì trắng thuộc loại tinh, chỉ số đường huyết rất cao – đường huyết sẽ tăng nhanh và cao. Nếu kết hợp thêm một ít gạo lứt, kiều mạch, yến mạch hoặc các loại đậu để làm cơm hỗn hợp, thì đường huyết sẽ tăng chậm hơn rất nhiều, giúp đường huyết sau bữa ăn ổn định hơn.
So với thực phẩm chính, rau có lượng calo và chỉ số đường huyết rất thấp, ở đây nói đến rau chủ yếu là rau lá xanh và nấm, chúng giàu chất xơ, nên mỗi ngày ăn một ký hoặc hơn. Các bạn bị tiểu đường khi chọn rau nên nghiệm màu sắc đa dạng, và nhiều loại khác nhau.
Cá, thịt, trứng, hải sản và sản phẩm từ sữa cung cấp protein chất lượng cao, cung cấp amino acid cần thiết cho cơ thể, là không thể thiếu. Mỗi ngày cần ăn ba phần hoặc hơn, kích thước bằng khoảng hai lòng bàn tay của mình. Một phần protein chất lượng cao = một quả trứng vừa = một lạng thịt nạc = hai lạng cá. Đảm bảo mỗi bữa đều phải có protein chất lượng cao, chẳng hạn như ăn một quả trứng vào sáng, một lạng thịt nạc vào trưa, và hai lạng cá vào tối.
Trong tình huống kiểm soát đường huyết khá ổn định, giữa hai bữa ăn có thể ăn các loại trái cây ít đường như táo, cam, dâu tây và cà chua bi, mỗi ngày ăn kích thước bằng một nắm tay, cũng có thể chọn cà chua lớn và dưa chuột, như thế thì có thể ăn nhiều hơn.
Bức ảnh dưới đây có thể giúp chúng ta đánh giá rõ ràng hơn về tổng lượng thực phẩm hàng ngày theo quy tắc bàn tay.
Phương pháp nấu ăn của chúng ta nên đơn giản, khuyến khích sử dụng các phương pháp như hấp, trộn lạnh, luộc, chần, như vậy sẽ ít mất chất dinh dưỡng, không làm tăng mỡ, dễ dàng tiêu hóa hấp thụ, trong khi các phương pháp như chiên, xào, nấu kho lại làm phá hủy nhiều protein, vitamin, còn tăng mỡ và lượng calorie, và dễ làm tăng lượng muối nạp vào.
Bà Li rất chăm chú lắng nghe, còn cẩn thận ghi chép lại. Sau một khoảng thời gian điều trị, bà Li đã xuất viện với chỉ số đường huyết ổn định. Sau một tháng xuất viện, khi y tá phụ trách gọi điện thăm hỏi bà Li, bà nói hiện tại ăn uống rất tốt, bữa nào cũng có cá có thịt, còn ăn rất no, kiểm soát đường huyết sau bữa ăn cũng rất tốt.
