Đối mặt với kỳ thi đại học sắp tới, vai trò của cha mẹ rất quan trọng! Trong giai đoạn tăng tốc một tuần cuối cùng, làm thế nào để tạo ra môi trường vừa mang lại động lực mà không tạo ra áp lực quá lớn, cùng với con cái đối mặt với thách thức của kỳ thi đại học một cách bình tĩnh? Các bậc phụ huynh cùng thực hiện ba bước sau đây!
Bước đầu tiên:
Nhớ “Năm không nên”
Nhiều bậc phụ huynh có sự hiểu biết sai lệch về cách hỗ trợ con cái hiệu quả trong việc chuẩn bị cho kỳ thi đại học, họ tin rằng cách làm của mình là cần thiết và có lợi. Tuy nhiên, những phương pháp giáo dục thiện chí này thường vô hình làm ảnh hưởng đến hiệu suất học tập, sức khỏe tinh thần và mối quan hệ cha mẹ – con cái. Dưới đây là một số điều cần tránh.
Không ép buộc con cái phải học liên tục
Nhiều cha mẹ nghĩ rằng thành tích và thời gian học tập tỷ lệ thuận với nhau, nhưng học tập hiệu quả vẫn có giới hạn. Việc học tập cường độ cao trong thời gian dài không chỉ làm giảm hiệu suất, mà còn dễ dàng gây ra lo âu, khiến não bộ khó tập trung.
Không quản lý và can thiệp quá mức
Một số phụ huynh cho rằng việc giám sát việc học suốt ngày, thiết lập chế độ sinh hoạt nghiêm ngặt có thể đảm bảo hiệu quả ôn tập. Họ không nhận ra rằng sự can thiệp toàn diện này thực sự lấy đi cơ hội quan trọng của trẻ để phát triển khả năng tự học.
Không tạo ra áp lực quá lớn
Một số bậc phụ huynh cố tình tạo ra bầu không khí căng thẳng, bằng cách thường xuyên nâng cao mức kỳ vọng, so sánh liên tục với bạn bè, tự cho rằng như vậy có thể khơi dậy tiềm năng học tập của trẻ. Nhưng họ không biết rằng áp lực bên ngoài kéo dài này thực tế lại ức chế động lực học tập bên trong.
Không bỏ qua chăm sóc cảm xúc
Nhiều bậc phụ huynh coi chăm sóc cảm xúc là nhu cầu thứ yếu. Khi trẻ thể hiện các tín hiệu cảm xúc mệt mỏi, lo âu, phụ huynh thường chọn cách làm ngơ trước những tín hiệu cầu cứu này. Sự lãng quên về cảm xúc này sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng chống chịu của trẻ và độ bền tâm lý.
Không nhắc nhở và cảnh cáo quá mức
Sự nhắc nhở thường xuyên, sự quan tâm sát sao và sự giám sát liên tục từ cha mẹ thường xuất phát từ tình yêu thương và trách nhiệm. Tuy nhiên, việc nhắc nhở lặp đi lặp lại có thể truyền đạt sự lo âu và sợ hãi, phóng đại những hậu quả tiêu cực của kỳ thi đại học, tạo ra một tâm thái tiêu hao nguồn cảm xúc và tạo ra áp lực lớn, cuối cùng khiến cả cha mẹ và trẻ đều cảm thấy quá tải.
Bước thứ hai:
Tập trung vào “Ba xây dựng”
Trong tuần cuối cùng trước kỳ thi, nếu cha mẹ có thể cung cấp sự hỗ trợ xây dựng, và cùng con cái đương đầu với thử thách, không chỉ giảm bớt áp lực mà còn làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai bên. Dưới đây là một số gợi ý hữu ích để phụ huynh và trẻ cùng nhau phát triển sức bền và sự hiểu biết.
Xây dựng thời gian giao tiếp hợp lý giữa cha mẹ và con cái
Dù là mười phút sau bữa tối hàng ngày hay trong lúc đi dạo, thời gian giao tiếp cố định có thể trở thành không gian để cả hai bên giảm bớt áp lực và bộc lộ cảm xúc. Trong thời gian này, cha mẹ nên chú ý lắng nghe hơn là phán xét, giúp trẻ cảm thấy mình được nhìn nhận và hiểu biết; đồng thời, cha mẹ cũng nên thể hiện cảm xúc của bản thân một cách hợp lý, giúp trẻ hiểu được tấm lòng của cha mẹ.
Xây dựng mục tiêu và kế hoạch học tập cho tuần cuối
Khuyến khích trẻ tự lập kế hoạch trước kỳ thi, như vậy có thể nâng cao khả năng thực hiện kế hoạch. Phụ huynh cũng có thể tham gia vào quá trình này, chia sẻ kinh nghiệm của bản thân và đưa ra những gợi ý phù hợp.
Xây dựng các phương pháp điều chỉnh cảm xúc chung
Có thể thực hiện các hoạt động như hít thở chánh niệm năm phút hàng ngày, tập thể dục nhẹ nhàng, hoặc cùng nhau thảo luận về các sự kiện cảm xúc trong ngày và tìm kiếm cách đối phó. Quá trình học tập chung giữa cha mẹ và con cái không chỉ giúp quản lý cảm xúc mà còn gia tăng độ tin cậy giữa hai bên.
Bước thứ ba:
Kiểm soát cảm xúc “đèn giao thông”
Nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ số cảm xúc và khả năng điều chỉnh cảm xúc của cha mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp nuôi dạy và khả năng đối phó cảm xúc của trẻ. Nếu cha mẹ có thể nhận biết và điều chỉnh cảm xúc căng thẳng của bản thân, giữ bình tĩnh, thì khả năng họ trở thành nguồn hỗ trợ ổn định cho trẻ sẽ cao hơn. Cha mẹ có thể hình dung trạng thái cảm xúc của mình như “đèn giao thông” và hành động tương ứng.
Đèn đỏ phải dừng lại:
Đèn đỏ: Nhận biết cảm xúc mạnh mẽ (như lo âu, tức giận, bực bội) chiếm ưu thế. Trong thời điểm này, rất dễ mất kiểm soát, nói và làm những điều thiếu suy nghĩ. Nên dừng lại ngay lập tức. Có thể nhẹ nhàng nói với trẻ: “Bố/mẹ cần vài phút để bình tĩnh lại, chúng ta sẽ tiếp tục nói về vấn đề này sau”, tạm thời rời khỏi môi trường hiện tại để dành cho bản thân một không gian bình tĩnh.
Đèn vàng có thể chậm lại:
Đèn vàng: Sau khi nhận biết cảm xúc mạnh mẽ cần điều tiết cảm xúc. Sử dụng một số phương pháp ổn định cảm xúc (như hít thở sâu, rửa mặt bằng nước lạnh), chú ý đến cảm giác cơ thể, bình tĩnh lại hệ thống thần kinh.
Đèn xanh cho phép đi:
Đèn xanh: Trong trạng thái cảm xúc ổn định và tư duy rõ ràng, trở lại tình huống. Khi đó, cha mẹ khôi phục lý trí và nhận thức rõ ràng về mục đích thực sự của mình, có thể đánh giá cẩn thận hành vi và lời nói, đảm bảo nhất quán với các giá trị cốt lõi và ý định ban đầu của mình. Trước khi nói hoặc hành động, một bài kiểm tra tự hỏi đơn giản rất hữu ích: “Điều tôi sắp nói (hoặc làm) có phải là thật không? Có ích không? Có thân thiện không?”
Cha mẹ có thể đeo những món trang sức đặc biệt như “vật nhắc nhở cảm xúc” (như vòng tay hoặc nhẫn) để luyện tập thói quen điều chỉnh cảm xúc hàng ngày. Mỗi khi nhìn thấy món trang sức này, đó là nhắc nhở bản thân cần bình tĩnh lại cảm xúc trước khi giao tiếp với trẻ. Sau mỗi lần thực hành, ghi lại hiệu quả điều chỉnh. Phản hồi và suy ngẫm trực quan này có thể liên tục tối ưu hóa khả năng quản lý cảm xúc, cuối cùng ngay cả khi không dựa vào những nhắc nhở vật lý này, cũng có thể tự nhiên đạt được tự chủ cảm xúc.
