“Sắp đến kỳ thi trung học phổ thông, con tôi nói dạo gần đây luôn cảm thấy hồi hộp, tay không thể kiểm soát khi viết, tâm trạng cũng ngày càng căng thẳng, có phải do áp lực ôn thi quá lớn không?” Gần đây, nhiều phụ huynh đến bệnh viện để tư vấn.
Bác sĩ nhắc nhở, không được coi nhẹ những triệu chứng này, rất có thể là dấu hiệu của bệnh cường giáp. Trong những năm gần đây, vấn đề bệnh cường giáp xuất hiện hoặc trầm trọng hơn do áp lực ôn thi ngày càng phổ biến.
Cường giáp, tên đầy đủ là rối loạn chức năng tuyến giáp do tiết hormone tuyến giáp quá mức. Hôm nay,
chuyên gia tại Khoa Nội tiết Bệnh viện số 4 thành phố Trường Sa gửi đến quý vị một kế hoạch khoa học để ứng phó với bệnh cường giáp, giúp con bạn an tâm ôn thi.
Xác định chính xác triệu chứng ẩn giấu
Triệu chứng cường giáp rất dễ bị nhầm lẫn với phản ứng do áp lực ôn thi, cần lưu ý phân biệt kỹ lưỡng:
1. Cảnh báo sinh lý: nhịp tim vượt quá 100 lần/phút khi nghỉ ngơi; tay run lẩy bẩy khi cầm bút viết; khẩu phần ăn tăng lên nhưng cân nặng giảm đột ngột (giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể trong 1 tháng); ra mồ hôi nhiều dù bật điều hòa, khó ngủ vào ban đêm; chu kỳ kinh nguyệt của nữ kéo dài và lượng máu giảm.
2. Khó khăn trong học tập: thường xuyên sai sót trong các bài toán mà trước đây rất tự tin; trí nhớ giảm sút, hiệu quả ghi nhớ giảm mạnh; thậm chí cãi nhau với bạn bè và gia đình chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt.
Mỗi ngày, hãy để trẻ ngồi yên 5 phút vào buổi sáng, đo nhịp mạch và ghi lại trọng lượng cơ thể.
Nếu nhịp mạch liên tục vượt quá 90 lần/phút trong 3 ngày, hoặc trọng lượng cơ thể giảm hơn 1 kg trong 1 tuần, hãy chắc chắn đưa trẻ đi khám chức năng tuyến giáp (FT3, FT4, TSH) ngay lập tức.
Điều trị quy chuẩn để ổn định tuyến giáp
Sau khi xác định cường giáp, điều trị đúng cách là rất quan trọng, cần tránh việc ngại “làm ảnh hưởng đến việc học” mà không tiến hành điều trị.
1. Giai đoạn điều trị ban đầu (6-8 tuần): dùng thuốc đủ liều để kiểm soát triệu chứng, kiểm tra lại chức năng tuyến giáp mỗi 2 tuần.
2. Giai đoạn giảm liều (mỗi 3-4 tuần): giảm thuốc dần dần dựa trên kết quả kiểm tra, chuyển giao một cách ổn định.
3. Giai đoạn duy trì (12-18 tháng): dùng liều tối thiểu để củng cố hiệu quả, kiểm tra lại chức năng tuyến giáp mỗi 8-12 tuần để ngăn ngừa tái phát.
Nếu trong quá trình điều trị xuất hiện đau họng, sốt, nổi ban trên da, tăng men gan, hãy ngay lập tức đến bác sĩ, không tự ý ngừng thuốc.
Chế độ ăn uống khoa học hỗ trợ phục hồi
Cường giáp sẽ tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể, do đó chế độ ăn cần đảm bảo cung cấp dinh dưỡng và kiểm soát lượng iod một cách nghiêm ngặt.
1. Thực phẩm được khuyến nghị: bột yến mạch, bánh mì nguyên hạt và các thực phẩm tinh bột khó tiêu hóa khác (cung cấp năng lượng), trứng, sữa tách béo, cá vược hấp (cung cấp protein chất lượng cao), rau lá xanh đậm (cung cấp vitamin nhóm B), cam (cung cấp vitamin C), hạt khô (cung cấp vitamin E).
2. Thực phẩm cần tránh: rong biển, tảo (thực phẩm chứa iod cao tuyệt đối không nên ăn), cà phê, trà đặc, sữa trà có chứa caffeine và các đồ uống kích thích khác (tăng thêm cảm giác hồi hộp), đồ uống chức năng (gây rối loạn nhịp tim), thực phẩm lạnh hoặc cay (dễ kích thích dạ dày hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng lồi mắt).
3. Chế độ ăn vào ngày thi: bữa sáng chọn bánh bao làm từ muối không có iod, cháo hạt kê; mang theo chuối (bổ sung kali để giảm co rút cơ) và bánh quy soda để bổ sung năng lượng khi cần thiết.
Điều chỉnh tâm lý, tự tin dự thi
1. Tập thể dục thư giãn: 15 phút yoga nhẹ nhàng vào buổi sáng, buổi chiều xen kẽ đi bộ nhanh và đi bộ chậm để phát tán endorphin giúp giảm căng thẳng.
2. Phương pháp làm dịu nhanh: khi cảm thấy lo âu, hãy thử phương pháp hít thở “478” (hít vào 4 giây → giữ hơi 7 giây → thở ra 8 giây).
3. Sự hỗ trợ từ gia đình: phụ huynh tránh nói những câu an ủi vô ích như “đừng căng thẳng”, mà hãy hướng dẫn trẻ “hít thở sâu từ từ”; tại nhà có thể tạo ra “góc cảm xúc”, đặt đồ chơi giảm stress hoặc cây xanh để cung cấp không gian cho trẻ giải tỏa cảm xúc.
Hộp cứu cấp trong phòng thi
1. Hồi hộp và tay run: hãy ngậm viên propanolol dưới lưỡi (cần có đơn thuốc từ bác sĩ trước khi thi).
2. Tay run không viết được: dùng sợi thun quấn bút quanh ngón tay giữa để giảm độ rung.
3. Mắt khô và đau: nhỏ nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản, nhắm mắt và từ từ xoay tròng mắt 10 vòng.
4. Hay cần đi vệ sinh: trước khi thi 1 tiếng uống 3g montmorillonite (giảm nhu động ruột).
Trưởng khoa Nội tiết, bác sĩ chính Tôn Quân Hoa
nhắc nhở: sức khỏe là động lực bền bỉ trong marathon cuộc sống. Ngay cả khi được chẩn đoán cường giáp, cũng không cần phải lo lắng, thông qua điều trị khoa học và điều chỉnh lối sống, hoàn toàn có thể đạt được sự khỏe mạnh và thành công trong học tập.
Nếu xuất hiện triệu chứng sốt cao (>39℃), nôn mửa, nhịp tim tăng đột ngột (>140 lần/phút), ý thức mơ hồ, hãy lập tức đến bệnh viện. Chúc mọi học sinh đều có thể tham gia kỳ thi với trạng thái tốt nhất và viết nên những câu trả lời xuất sắc của mình!
Tác giả hợp tác của Y học Hồ Nam: Bệnh viện số 4 thành phố Trường Sa, Chu Khang
Chú ý @Y học Hồ Nam để nhận thêm thông tin khoa học sức khỏe!
(Chỉnh sửa 92)
