Tác giả: Linh Tĩnh, Bệnh viện Răng hàm mặt Bắc Kinh
Kiểm duyệt: Cao Tuyết Mai, Bệnh viện Răng hàm mặt Bắc Kinh, Bác sĩ trưởng
Trong những năm gần đây, với sự cải thiện của đời sống, mọi người ngày càng chú trọng đến sức khỏe răng miệng, đồng thời, số lượng người chỉnh nha cũng tăng lên rõ rệt. Chỉnh nha là quá trình sắp xếp lại răng miệng, trong đó, niềng răng gọi là thiết bị chỉnh nha. Nhiều người thắc mắc liệu niềng răng bằng khung kim loại hay khung vô hình tốt hơn. Trên thực tế, các bác sĩ chuyên khoa chỉnh nha sẽ lựa chọn loại thiết bị chỉnh nha khác nhau tùy thuộc vào các dạng lệch lạc của răng miệng. Trẻ em thường sử dụng các thiết bị chỉnh nha cá nhân hóa trong giai đoạn sửa đổi đầu tiên; trong khi những bệnh nhân từ 12 tuổi trở lên sẽ xem xét đến việc lựa chọn giữa khung kim loại hoặc khung vô hình. Hãy cùng tìm hiểu về những thiết bị chỉnh nha này.
Khung kim loại là một trong những thiết bị chỉnh nha cố định. Thiết bị cố định được dán vào bề mặt răng (chốt) và dây cung cố định, bệnh nhân không thể tự tháo ra.
Chốt có thể là chốt kim loại truyền thống hoặc chốt tự khóa kim loại, chốt làm bằng sứ gần giống như màu răng, và chốt nhựa.
Hình 1: Trưng bày chốt kim loại thật; Hình 2: Trưng bày chốt sứ thật; Hình 3: Mô hình chốt tự khóa kim loại
Hình ảnh bản quyền, không được cấp phép để sao chép
Khung vô hình thường ám chỉ thiết bị chỉnh nha vô hình không có chốt, được thiết kế bằng công nghệ mô phỏng số 3D với vật liệu trong suốt và đàn hồi tùy chỉnh cá nhân, ôm sát lên bề mặt răng, có thể tự tháo ra.
Hình 4: Mô hình khung vô hình; Hình 5: Trưng bày khung vô hình thật
Hình ảnh bản quyền, không được cấp phép để sao chép
Nói về khung vô hình, còn có một loại thiết bị chỉnh nha phía lưỡi, không nhìn thấy thiết bị từ mặt trước của răng, và thiết bị được lắp đặt hoàn toàn ở mặt trong của răng để tiến hành điều trị chỉnh nha, từ từ sắp xếp răng lại mà không bị phát hiện. Loại thiết bị này cũng được gắn vào răng, bệnh nhân không thể tự tháo ra.
Hình 6: Mô hình thiết bị chỉnh nha phía lưỡi; Hình 7: Trưng bày thiết bị chỉnh nha phía lưỡi thật
Hình ảnh bản quyền, không được cấp phép để sao chép
Vậy chúng ta nên chọn thiết bị chỉnh nha phù hợp như thế nào? Mỗi thiết bị chỉnh nha có những ưu nhược điểm gì? Hãy tìm hiểu từng loại dưới đây:
1. Thiết bị chỉnh nha kim loại (chốt)
Thiết bị chỉnh nha kim loại truyền thống có sản phẩm nội địa, giá rẻ, không dễ bị hư hỏng, có tỷ lệ giá thành cao, hầu hết bệnh nhân có thể sử dụng; hiệu quả kiểm soát răng tương đối tốt, ngay cả những trường hợp khó cũng có thể đạt được hiệu quả tốt, ít ảnh hưởng đến phát âm. Nhưng tính thẩm mỹ cần cải thiện hơn.
2. Thiết bị chỉnh nha sứ và nhựa (chốt)
Những thiết bị này còn được gọi là thiết bị chỉnh nha bán trong suốt, với sự khác biệt chính so với thiết bị kim loại truyền thống là chất liệu, có màu gần giống như màu răng, thẩm mỹ tốt hơn, nhưng chốt sứ không chắc chắn bằng chốt kim loại, kích thước lớn hơn và dễ làm tổn thương miệng, giá cũng cao hơn, và màu của dây không thể giấu được.
3. Thiết bị chỉnh nha tự khóa (chốt)
Chốt của thiết bị tự khóa là một loại chốt kim loại, so với thiết bị kim loại, chỉ có sự khác biệt nhỏ về cấu tạo, sử dụng nắp trượt mà không cần buộc dây, nhưng giá cao hơn thiết bị kim loại truyền thống.
Ba loại thiết bị chỉnh nha trên đều là thiết bị chỉnh nha cố định mà bệnh nhân không thể tự tháo ra, bác sĩ sẽ điều chỉnh lực vào mỗi lần tái khám theo giai đoạn điều trị. Khi bệnh nhân ăn, lực nhai mạnh có thể làm nó bị rơi ra hoặc hư hỏng, từ đó kéo dài thời gian điều trị chỉnh nha. Do đó, bệnh nhân niềng răng nên cẩn trọng khi ăn uống, tránh ăn các loại thực phẩm cứng, các thực phẩm có hạt thì nên bỏ hạt trước khi ăn, các loại hạt cũng nên lột vỏ trước khi sử dụng.
Thiết bị chỉnh nha cố định nằm trên răng sẽ không bị mất, không cần tự đeo vào, nhưng thẩm mỹ và sự thoải mái cần cải thiện. Đồng thời, thiết bị cố định cũng dễ dàng tích tụ đồ ăn thừa và mảng bám, đặc biệt là ở các cạnh của chốt, giữa các răng và nướu, việc đeo lâu dài có thể dẫn đến vệ sinh miệng kém, gây ra tình trạng mất khoáng chất trên răng, thậm chí là sâu răng. Do đó, bệnh nhân cần chăm sóc đánh răng cẩn thận và chú ý đến vệ sinh miệng.
4. Thiết bị chỉnh nha vô hình
Khi đeo thiết bị chỉnh nha vô hình, bác sĩ sẽ dán một số nhựa nhỏ có màu giống như răng lên bề mặt răng của bệnh nhân (phụ kiện) để kiểm soát hướng di chuyển của răng một cách chính xác hơn. Thay đổi niềng răng vô hình mới từng bước theo trình tự, trong trạng thái không có dây hoặc chốt, liên tục di chuyển răng trong một phạm vi nhỏ, thường thay đổi sau 7-10 ngày cho đến khi răng đều. Giá của thiết bị chỉnh nha vô hình thường cao hơn thiết bị chỉnh nha cố định, bệnh nhân có thể tháo ra bất cứ lúc nào khi ăn uống hoặc đánh răng, nhưng thời gian tạm dừng quá dài có thể kéo dài thời gian điều trị. Do đó, niềng răng vô hình yêu cầu bệnh nhân tuân thủ rất cao, bệnh nhân cần đảm bảo đeo đủ 22 giờ mỗi ngày và thường xuyên kiểm tra lại. Nếu bệnh nhân không tuân thủ việc đeo theo yêu cầu, thì răng có thể không đúng vị trí.
5. Thiết bị chỉnh nha phía lưỡi
Hiệu quả của thiết bị chỉnh nha phía lưỡi tương tự như thiết bị chỉnh nha kim loại truyền thống, nhưng yêu cầu kỹ thuật đặc biệt và chi phí cao hơn so với thiết bị kim loại truyền thống, cần chú ý đến một số vấn đề, bao gồm: ① Vì thiết bị chỉnh nha phía lưỡi được lắp đặt ở mặt trong của răng nên dễ kết tủa cao răng gần các lỗ tiết nước bọt, do đó không thuận lợi cho việc vệ sinh răng miệng, yêu cầu bệnh nhân phải chăm sóc vệ sinh răng miệng thường xuyên và cần làm sạch răng định kỳ; ② Thiết bị chỉnh nha phía lưỡi chiếm không gian hoạt động của lưỡi, có thể gây khó chịu rõ rệt, có thể ảnh hưởng đến phát âm, tuy nhiên bệnh nhân thường sẽ thích nghi dần theo thời gian.
Cần phải hiểu rằng niềng răng không phải càng đắt càng tốt, niềng răng chỉ là một công cụ để bác sĩ chỉnh sửa răng của bệnh nhân. Do đó, bệnh nhân nên tự lựa chọn theo tình trạng của mình, tìm cơ sở y tế răng miệng chuyên nghiệp và hợp pháp, tham khảo bác sĩ một cách chi tiết để xác định phương pháp chỉnh nha phù hợp với bản thân. Nếu muốn tiết kiệm chi phí, nên chọn niềng răng kim loại; nếu muốn vừa đẹp vừa vô hình, có thể chọn sản phẩm tương ứng.
