Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Những ngày gần đây, nhiệt độ tăng cao, phụ huynh cần cảnh giác với căn bệnh thường gặp vào mùa hè – bệnh tay chân miệng ở trẻ em trong khi bảo vệ trẻ khỏi cái nóng.
Bệnh tay chân miệng do virus đường ruột gây ra, các kiểu huyết thanh gây bệnh chính bao gồm virus Coxsackie (Coxsackievirus, CV) nhóm A 4~7, 9, 10, 16 và nhóm B 1~3, 5, một số kiểu huyết thanh của virus Echo (Echovirus) và virus đường ruột loại 71 (Enterovirus A71, EV-A71). Trong đó, CV A16 và EV A71 là phổ biến nhất, các trường hợp bệnh nặng và tử vong thường do EV A71 gây ra. Gần đây, một số khu vực có xu hướng gia tăng CV A6, CV A10. Giữa các loại virus đường ruột không có miễn dịch chéo.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Thời gian ủ bệnh: Thường là 2-10 ngày, trung bình 3-5 ngày. Các trường hợp điển hình khởi phát nhanh, có triệu chứng sốt nhẹ, giảm ăn, mệt mỏi. Niêm mạc miệng xuất hiện các mụn nhỏ, đau, tiết nước bọt; trên tay, chân, mông xuất hiện ban dát, mụn nước, xung quanh mụn nước có vùng đỏ viêm, phát ban cũng có thể xuất hiện trên mông hoặc đầu gối, dịch mụn nước ít.
Phân loại giai đoạn và kiểu bệnh tay chân miệng
Giai đoạn 1 – Thời kỳ phát ban
Thể hiện chủ yếu bằng sốt, phát ban ở các vị trí như tay, chân, miệng, mông, có thể kèm theo ho, chảy mũi, chán ăn. Một số trường hợp chỉ có biểu hiện phát ban hoặc viêm họng mụn nước, ít trường hợp không có phát ban.
Giai đoạn 2 – Thời kỳ tổn thương hệ thần kinh
Một số ít trường hợp có thể xuất hiện tổn thương hệ thần kinh trung ương, thường xảy ra trong 1-5 ngày đầu, biểu hiện bằng tinh thần kém, ngủ nhiều, bú kém, dễ giật mình, đau đầu, nôn, cáu kỉnh, co giật chi, yếu cơ, cứng cổ.
Giai đoạn 3 – Thời kỳ suy chức năng tim phổi
Thường xảy ra trong 5 ngày đầu, biểu hiện bằng nhịp tim và nhịp thở tăng, ra mồ hôi lạnh, đầu chi lạnh, da xanh, huyết áp cao.
Giai đoạn 4 – Thời kỳ suy chức năng tim phổi nặng
Biểu hiện lâm sàng là nhịp tim nhanh (một số trẻ em có thể nhịp tim chậm), thở gấp, môi và lưỡi tím tái, ho ra đàm hồng hoặc dịch có máu, huyết áp thấp hoặc sốc. Cũng có trường hợp biểu hiện chủ yếu là tổn thương chức năng não nặng, thấy co giật, ý thức nặng nề.
Giai đoạn 5 – Thời kỳ phục hồi
Nhiệt độ cơ thể dần trở về bình thường, sự phụ thuộc vào thuốc hoạt tính mạch dần giảm, triệu chứng tổn thương hệ thần kinh và chức năng tim phổi dần phục hồi, một số trường hợp có thể để lại di chứng thần kinh. Một số trường hợp tay chân miệng (thường thấy ở người nhiễm CV A6, CV A10) trong 2-4 tuần sau khi bệnh có triệu chứng bong móng, móng mới sẽ mọc lại trong 1-2 tháng.
Phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Giữ thói quen vệ sinh cá nhân tốt là chìa khóa để phòng ngừa bệnh tay chân miệng.
Rửa tay thường xuyên, không cho trẻ uống nước sống, ăn thực phẩm lạnh.
Đồ chơi và những vật dụng thường xuyên tiếp xúc với trẻ cần được vệ sinh và khử trùng định kỳ.
Tránh để trẻ tiếp xúc gần gũi với trẻ mắc bệnh tay chân miệng.
Chủ động tiêm phòng vaccine.
Tài liệu tham khảo
[1] Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh tay chân miệng (sửa đổi 2018)
[2] Trịnh Nhược Kiệt, Vương Văn Kiến. Bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Đóng góp: Khoa Dược Bệnh viện Nhi Thiên Tân
Tác giả: Trương Kim Phân Dược sĩ
Biên tập: Tôn Yến Yến, Dược sĩ chính; Vu Hòa, Dược sĩ chính
