Quản lý an toàn cho bệnh nhân cao tuổi yếu: Với sự gia tăng dân số già, số lượng bệnh nhân cao tuổi ngày càng tăng, trong đó số bệnh nhân cao tuổi yếu cũng ngày càng nhiều. Do sự lão hóa, chức năng cơ thể của người cao tuổi giảm dần, khả năng miễn dịch yếu hơn, dễ bị nhiễm trùng và bệnh tật tấn công. Do đó, vấn đề quản lý an toàn cho bệnh nhân cao tuổi ngày càng được chú trọng. Bài viết này sẽ đề cập đến các đặc điểm sinh lý của bệnh nhân cao tuổi yếu, nâng cao nhận thức an toàn, thực hiện các biện pháp bảo vệ an toàn và những khía cạnh khác.
Bệnh nhân cao tuổi phải đối mặt với nguy cơ sự cố an toàn cao hơn. Nhiều nghiên cứu đã đánh giá tác động của độ tuổi đối với tỷ lệ xảy ra sự cố an toàn ở người cao tuổi và đưa ra kết luận tương tự, rằng so với người trẻ, người cao tuổi dễ trải qua các sự cố bất lợi hơn. Khi tuổi tác tăng lên, khả năng mắc các bệnh mãn tính của họ cũng tăng, dẫn đến tỷ lệ sử dụng hệ thống chăm sóc sức khỏe cao hơn, bao gồm thời gian nằm viện và thời gian hồi phục kéo dài. Sự đồng tồn tại của nhiều bệnh mãn tính cũng làm tăng nguy cơ này, đồng thời gây ra nhiều biến chứng liên quan đến việc sử dụng nhiều loại thuốc. Hơn nữa, quá trình lão hóa tự nhiên (bao gồm sự giảm mật độ xương, sức mạnh cơ bắp và sự gia tăng tính mỏng manh của da) khiến cho người cao tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của điều trị và thuốc (chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc trạng thái tâm lý bất ổn).
Bệnh nhân cao tuổi là một nhóm y tế phức tạp, việc cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế mà không gây ra bất kỳ tổn hại bất ngờ nào là rất khó khăn và phức tạp. Sự yếu đuối của người cao tuổi có thể làm cho việc quản lý rủi ro trở nên phức tạp hơn. Tình trạng yếu đuối cá nhân có thể ảnh hưởng đáng kể đến việc sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe và tiên lượng của họ. Bệnh nhân cao tuổi yếu phải đáp ứng 3/5 tiêu chí tổn thất năng lượng sau đây: sức mạnh nắm tay yếu, tâm lý kém, tốc độ tỉnh táo chậm, hoạt động thể chất kém và/hoặc giảm cân không mong muốn. Ở những cá nhân yếu đuối, lão hóa thường làm tăng tốc độ suy giảm sinh lý. Xét thấy những yếu tố này, cần thiết phải thiết lập các biện pháp an toàn phòng ngừa chuyên biệt dành cho những người cao tuổi này.
▏Định nghĩa và đặc điểm của người cao tuổi yếu
Người cao tuổi yếu thường chỉ những người từ 65 tuổi trở lên, có sức khỏe kém, đi lại khó khăn và dễ bị tổn thương hoặc mắc bệnh. Những đặc điểm của họ là:
1. Giảm chức năng sinh lý
Theo tuổi tác, các chức năng sinh lý của cơ thể dần giảm, bao gồm chức năng tim phổi, chức năng chuyển hóa và chức năng miễn dịch. Điều này khiến bệnh nhân cao tuổi dễ mắc nhiều loại bệnh khác nhau, chẳng hạn như bệnh tim mạch, nhiễm trùng phổi, tiểu đường, v.v.
2. Loãng xương
Xương của người cao tuổi dễ bị loãng xương, khiến bệnh nhân dễ bị gãy xương.
3. Giảm khả năng cảm nhận
Khả năng cảm nhận của người cao tuổi giảm sút, bao gồm thị lực, thính giác và xúc giác. Điều này khiến bệnh nhân khó phát hiện nguy hiểm và kịp thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
4. Giảm trí nhớ
Người cao tuổi thường có trí nhớ kém, dễ quên uống thuốc, quên ăn, v.v. Điều này có thể dẫn đến tình trạng sức khỏe xấu đi của bệnh nhân cao tuổi.
5. Khó khăn trong việc di chuyển
Với chức năng cơ thể giảm sút, người cao tuổi gặp khó khăn trong việc di chuyển, dễ bị ngã, va chạm, v.v. Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn đối với bệnh nhân cao tuổi.
▏Những điều cần lưu ý khi điều trị người cao tuổi yếu
1. Nhiều bệnh lý
Khoảng 70% người cao tuổi mắc hai loại bệnh mãn tính trở lên.
2. Yếu đuối
Sự yếu đuối là do sự rối loạn của nhiều hệ thống sinh lý, mất khả năng dự trữ và phòng thủ, dễ dẫn đến nhiều tình trạng bệnh lý và tiên lượng xấu, biểu hiện lâm sàng bằng cảm giác yếu, chuyển động chậm, giảm khả năng hoạt động thể chất, giảm cân, không tự chăm sóc bản thân và dễ bị ngã.
3. Sử dụng nhiều loại thuốc (uống bốn loại thuốc trở lên)
Việc sử dụng nhiều loại thuốc có thể làm tăng tương tác giữa các thuốc, gây ra phản ứng bất lợi và đồng thời tăng chi phí thuốc cũng như giảm khả năng tuân thủ điều trị, gây áp lực tâm lý cho bệnh nhân.
4. Rối loạn nhận thức
Người cao tuổi có thể gặp phải các rối loạn nhận thức nghiêm trọng do suy thoái chức năng não, đi kèm với các triệu chứng như mất ngôn ngữ, mất trí nhớ, mơ màng, ảo giác, v.v. Khi đó, khả năng tự quản lý chăm sóc bản thân và tuân thủ điều trị của họ sẽ giảm sút, và quá trình chăm sóc cũng gặp nhiều thách thức trong giao tiếp và chuyển tiếp.
5. Tình trạng chức năng
Người cao tuổi có thể có tình trạng chức năng khác nhau, tình trạng chức năng của họ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản lý bệnh tình, khả năng tuân thủ điều trị, khả năng tái khám tại bệnh viện và nguy cơ mắc các biến chứng. Tình trạng của người cao tuổi cũng có thể ảnh hưởng đến trạng thái cá nhân của họ, chẳng hạn, nếu bệnh nhân có cơn đau thắt ngực có thể kéo dài khiến họ không thể tự chăm sóc.
6. Thiết lập mục tiêu chăm sóc điều trị
Khi nhận điều trị, người cao tuổi thường không quan tâm đến việc kéo dài cuộc sống cá nhân, mà cần quan tâm tới chất lượng cuộc sống. Ý kiến của bệnh nhân nên được tôn trọng, do đó bác sĩ cũng nên tham gia cùng bệnh nhân trong việc quyết định để họ có quyền lựa chọn tuyệt đối. Khái niệm “quyết định chia sẻ” và “lấy bệnh nhân làm trung tâm” giữa bác sĩ và bệnh nhân càng quan trọng hơn đối với bệnh nhân cao tuổi. Việc điều trị của bác sĩ phải đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân, bệnh nhân thường ưa thích chất lượng cuộc sống và lợi ích tốt nhất, vì vậy sự tham gia của bệnh nhân vào quyết định lâm sàng thể hiện khái niệm quan trọng trong các trường hợp của người thân.
▏Các biện pháp và phương pháp quản lý an toàn cho người cao tuổi yếu
1. Thiết lập hệ thống an toàn gia đình
Hệ thống an toàn gia đình là một trong những biện pháp quan trọng để bảo đảm an toàn cho người cao tuổi. Hệ thống này bao gồm việc lắp đặt thiết bị giám sát, lắp đặt hệ thống kiểm soát ra vào, đặt máy báo khói, v.v. Những thiết bị này có thể giúp con cái và nhân viên y tế phát hiện kịp thời các vụ tai nạn và bệnh tật của người cao tuổi, và thực hiện các biện pháp cứu trợ kịp thời.
2. Lập kế hoạch tập luyện hợp lý
Kế hoạch tập luyện hợp lý có thể giúp người cao tuổi yếu tăng cường sức khỏe, cải thiện khả năng miễn dịch, và ngăn ngừa các bệnh như gãy xương. Người cao tuổi có thể lựa chọn hình thức tập luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe và sở thích của bản thân, chẳng hạn như đi bộ, thái cực quyền, yoga, v.v. Khi tập luyện, cần chú ý an toàn, tránh mệt mỏi quá độ và chấn thương.
3. Giữ gìn môi trường sống sạch sẽ và vệ sinh
Giữ gìn môi trường sống sạch sẽ và vệ sinh có thể giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh cho người cao tuổi. Người cao tuổi nên thường xuyên dọn dẹp vệ sinh, vứt bỏ rác thải và giữ không khí thông thoáng. Ngoài ra, người cao tuổi cũng nên chú ý vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay, tắm rửa, và thay đổi quần áo.
4. Sắp xếp chế độ ăn uống hợp lý
Sắp xếp chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp người cao tuổi yếu tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật. Người cao tuổi cần chú ý đến vệ sinh thực phẩm, tránh ăn đồ hết hạn hoặc hư hỏng. Ngoài ra, người cao tuổi cũng cần chú ý đến cân bằng dinh dưỡng, đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng như protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất.
5. Tăng cường khả năng tự bảo vệ
Tăng cường khả năng tự bảo vệ của người cao tuổi có thể giảm thiểu tai nạn xảy ra. Người cao tuổi nên học cách sử dụng các đồ dùng hàng ngày, như công tắc, khóa cửa, vòi nước, v.v. Ngoài ra, người cao tuổi cũng nên nắm vững một số kiến thức và kỹ năng sơ cứu cơ bản, chẳng hạn như hồi sức tim phổi, cầm máu, v.v. Những kỹ năng này có thể giúp họ thực hiện các biện pháp cứu trợ kịp thời khi xảy ra tai nạn.
6. Thiết lập hệ thống hỗ trợ xã hội
Thiết lập hệ thống hỗ trợ xã hội có thể giúp người cao tuổi yếu ứng phó tốt hơn với những thách thức trong cuộc sống. Hệ thống hỗ trợ xã hội bao gồm dịch vụ tình nguyện, các hoạt động cộng đồng, các tổ chức hỗ trợ lẫn nhau, v.v. Những tổ chức này có thể cung cấp cho người cao tuổi sự hỗ trợ trong chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ tâm lý và giải trí văn hóa, giúp họ cảm nhận được tình cảm và sự ấm áp từ xã hội.
▏Thực hiện các biện pháp bảo vệ an toàn
Để đảm bảo an toàn cho người cao tuổi yếu, gia đình hoặc người chăm sóc nên thực hiện các biện pháp bảo vệ an toàn sau đây:
Một, đánh giá nguy cơ ngã và tiến hành can thiệp sớm
1. Những yếu tố nguy cơ gây ngã bao gồm yếu tố khuynh hướng và yếu tố môi trường, như rối loạn chức năng cân bằng, yếu đuối, chóng mặt, thị lực kém, hồi hộp, huyết áp tư thế thấp, viêm khớp, tác dụng phụ của thuốc, uống rượu quá nhiều; môi trường thiếu ánh sáng hoặc quá sáng, mặt đất không bằng phẳng hoặc ẩm ướt trơn trượt, vật cản trong nhà, đi vệ sinh quá vội vàng, v.v.
2. Lọc ra nhóm người có nguy cơ ngã cao, xây dựng các biện pháp chăm sóc tương ứng, đánh dấu mức độ nguy cơ ngã, và thực hiện bảo vệ chăm sóc trong sinh hoạt hàng ngày và khi ra ngoài, đảm bảo an toàn cho việc di chuyển của người cao tuổi yếu.
3. Ngăn ngừa ngã do thiếu tưới máu gây chóng mặt, hướng dẫn người cao tuổi hoạt động an toàn về mức độ và phương pháp, và khi người cao tuổi kêu ca có cảm giác khó chịu hoặc có sự thay đổi bất thường, hãy ngay lập tức hỗ trợ họ đến giường hoặc ghế và xử lý tiếp theo. Đánh giá xem có chóng mặt, huyết áp tư thế thấp, kiểm tra nhịp tim có tồn tại rung nhĩ và các khả năng thay đổi liên quan đến tổn thương não hay không.
4. Khi sử dụng thuốc an thần, gây ra huyết áp thấp, thiếu oxy trong máu và hạ đường huyết, tốt nhất nên uống thuốc ngay sau khi lên giường, cố gắng không đi vệ sinh vào ban đêm, nếu cần phải ra khỏi giường hoặc đi vệ sinh, nhất định có người đi cùng.
5. Giữ cho môi trường đủ ánh sáng, mặt đất bằng phẳng, không trơn trượt và không có vật cản, bố trí đồ đạc và thiết bị hợp lý, quần áo, giày dép phù hợp không quá lớn, khi di chuyển cần đứng vững trước khi bắt đầu. Thực hiện chỉnh sửa đối với các yếu tố có nguy cơ tiềm ẩn, làm cho môi trường sống an toàn và thoải mái. Ví dụ, xử lý mặt đất trơn trượt, đảm bảo độ ổn định của chân giường, xe lăn, điều chỉnh nhiệt độ nước nóng lạnh…
Hai, duy trì cân bằng dinh dưỡng
Chọn thực phẩm mềm và dễ tiêu hóa, mỗi miếng thức ăn phải vừa đủ, đối với những người có chức năng nhai kém hoặc dễ hóc khi uống thực phẩm loãng, nên chế biến thức ăn thành dạng nhuyễn, tư thế ăn nên phù hợp, cố gắng ngồi hoặc nửa nằm.
Ba, lưu ý khi sử dụng liệu pháp nhiệt, lạnh
Người cao tuổi có cảm giác tiếp xúc, cảm giác nhiệt, và đau giảm sút, phản ứng bề mặt của da giảm, khả năng phòng ngự giảm, dễ bị tổn thương do lạnh hoặc nóng. Khi sử dụng liệu pháp lạnh, nên lựa chọn thời gian phù hợp, tối đa không quá 30 phút, nghỉ 60 phút trước khi tiếp tục sử dụng, để cho các tổ chức phục hồi. Chú ý quan sát sự thay đổi của da tại chỗ, mỗi 10 phút kiểm tra một lần về màu sắc của da để đảm bảo không có hiện tượng tím, tê hoặc bị tổn thương do lạnh. Khi sử dụng túi nước nóng, đối với những người hôn mê, cảm giác chậm chạp, tuần hoàn kém, nhiệt độ nước nên dưới 50°C, thời gian sử dụng không quá 30 phút; khi dùng đèn hồng ngoại, điều chỉnh đèn và nhiệt độ phù hợp, đèn cách bề mặt cơ thể người từ 30cm đến 50cm, nhiệt độ nên thích hợp (dùng tay thử nhiệt độ), thời gian chiếu sáng từ 20 đến 30 phút; khi dùng băng ấm, nhiệt độ nước nên ở khoảng 50°C đến 60°C, vắt khô không còn nước, đặt lên cổ tay sao cho không bị bỏng, thay băng mỗi 3 đến 5 phút, kéo dài trong 15 đến 20 phút; khi dùng nước ấm ngâm chân, nhiệt độ nước từ 40°C đến 45°C, ngâm nước ấm từ 43°C đến 46°C trong 30 phút.
Bốn, giáo dục sức khỏe về thuốc
Do suy giảm trí nhớ, người cao tuổi thường không hiểu rõ về mục đích của điều trị bằng thuốc, thời gian và phương pháp uống thuốc, điều này thường ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả kịp thời của người cao tuổi yếu. Do đó, đánh giá khả năng uống thuốc của người cao tuổi và hướng dẫn họ cách uống thuốc đúng là nhiệm vụ quan trọng của nhân viên chăm sóc. Nếu cần, nên có nhãn thuốc, có thể sử dụng thẻ và hộp nhỏ để giúp người cao tuổi cải thiện trí nhớ về uống thuốc, hướng dẫn họ uống thuốc đúng giờ, đúng cách và đúng liều lượng, tránh các phản ứng bất lợi và bệnh lý do thuốc.
Năm, bảo vệ người bệnh khỏi ngã
Người cao tuổi yếu có vấn đề về nhận thức nên lắp chắn giường, và những bệnh nhân thường quay người khi ngủ nên lắp chắn ở bên giường để tránh ngã xuống. Khi người cao tuổi đứng dậy, nên ngồi vững vàng trên giường nghỉ một lát trước khi xuống giường. Tóm lại, việc quản lý an toàn cho người cao tuổi yếu là một vấn đề xã hội quan trọng. Chúng ta nên bắt đầu từ ba cấp độ: gia đình, cá nhân và xã hội, thực hiện một loạt các biện pháp để bảo đảm chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi và ngăn ngừa tai nạn xảy ra. Chỉ như vậy, chúng ta mới có thể giúp người cao tuổi sống một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh.
(Nguồn ảnh từ mạng)
Tác giả | Lý Ái Bình sinh ra tại thành phố Qiqihar, tỉnh Hắc Long Giang, tốt nghiệp Đại học Y khoa Phúc Châu, có 20 năm kinh nghiệm điều dưỡng, là điều dưỡng viên cấp 2. Chuyên gia về vệ sinh thực phẩm và dinh dưỡng, có chứng chỉ dinh dưỡng cấp quốc gia, là người đam mê truyền thông khoa học.
