Một người bạn lớn tuổi bị bệnh tim đã nói với Hoa Tử rằng ông ấy luôn uống aspirin để phòng ngừa nhồi máu cơ tim, nhưng chức năng tiêu hóa của ông không tốt, sau khi uống aspirin thì càng thấy khó chịu hơn. Liệu ông có thể chuyển sang dùng clopidogrel không?
Hoa Tử cho biết, aspirin và clopidogrel đều là thuốc chống kết tập tiểu cầu phổ biến, cả hai đều có thể phòng ngừa nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Trong quá trình sử dụng, aspirin có thể gây tổn thương nhiều hơn cho niêm mạc đường tiêu hóa. Những người không thể chịu đựng tác dụng phụ của aspirin có thể xem xét việc sử dụng clopidogrel để thay thế.
Tuy nhiên, khi sử dụng clopidogrel, có một số vấn đề cần lưu ý.
Một, clopidogrel là một loại thuốc không có hoạt tính ban đầu, nhưng sau khi được hấp thụ vào cơ thể, nó sẽ được chuyển hóa bởi enzyme gan CYP2C19 và phát ra các chất chuyển hóa thiol có hoạt tính. Điều này có nghĩa là clopidogrel là một tiền chất thuốc, cần phải qua quá trình chuyển hóa sinh học trong cơ thể để phát huy hoạt tính chống kết tập tiểu cầu.
Trong quá trình chuyển hóa sinh học của clopidogrel, hoạt tính của enzyme CYP2C19 đóng vai trò quyết định. Tuy nhiên, hoạt tính enzyme này có sự khác biệt về di truyền, khoảng 13% người dân ở Trung Quốc có enzyme CYP2C19 trong trạng thái “chậm chuyển hóa”, điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của clopidogrel.
Mặc dù có sự khác biệt về di truyền, nhưng một số nghiên cứu cho rằng clopidogrel vẫn có tác dụng phòng ngừa tốt đối với bệnh tim mạch, có thể thay thế tác dụng của aspirin.
Hai, không nên sử dụng đồng thời với thuốc giảm đường huyết repaglinide. Những người bị tiểu đường, nếu đang dùng repaglinide để kiểm soát đường huyết, thì không nên sử dụng clopidogrel. Bởi vì sau khi hấp thụ, chỉ 15% clopidogrel được chuyển hóa thành các chất chuyển hóa thiol có hoạt tính, trong khi 85% còn lại chuyển hóa thành các chất chuyển hóa acid không có hoạt tính, nhưng các chất chuyển hóa acid này có thể ức chế enzyme CYP2C8.
Enzyme CYP2C8 là enzyme chuyển hóa chính của repaglinide. Khi bị ức chế, điều này dẫn đến sự tích tụ của repaglinide trong cơ thể, kích thích tiết insulin và làm tăng nguy cơ hạ đường huyết.
Do đó, những người sử dụng repaglinide không nên dùng clopidogrel, có thể thay thế clopidogrel bằng ticagrelor, hoặc điều chỉnh repaglinide thành nateglinide hoặc miglitol.
Ba, chọn loại thuốc “prazole” phù hợp. Tác dụng phụ trên đường tiêu hóa của clopidogrel nhỏ hơn aspirin, nhưng vẫn có thể gây tổn thương đường tiêu hóa. Những người có nguy cơ về đường tiêu hóa khi sử dụng clopidogrel có thể sử dụng thuốc kháng acid để bảo vệ đường tiêu hóa.
Cần lưu ý rằng khi sử dụng thuốc ức chế bơm proton (tất cả các loại thuốc nhóm “prazole”) để giảm tiết acid dạ dày, cần tránh sử dụng omeprazole và esomeprazole. Bởi vì hai loại thuốc này cần được chuyển hóa qua enzyme CYP2C19, sẽ tạo ra sự cạnh tranh với clopidogrel, dẫn đến giảm sản xuất các chất chuyển hóa có hoạt tính và giảm khả năng ức chế tiểu cầu.
Nếu cần sử dụng cùng với thuốc ức chế bơm proton, có thể chọn rabeprazole, lansoprazole, pantoprazole, những loại này sẽ không ảnh hưởng đến quá trình hoạt hóa của clopidogrel.
Bốn, clopidogrel thích hợp hơn khi uống sau bữa ăn. Trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc, clopidogrel có thể “được uống cùng hoặc không cùng với thực phẩm”, tức là tác dụng của thuốc không bị ảnh hưởng bởi thức ăn. Tuy nhiên, trong tạp chí Dược học Trung Quốc, có một nghiên cứu chỉ ra rằng khi uống clopidogrel sau bữa ăn, mặc dù thời gian đạt được nồng độ đỉnh kéo dài nhưng nồng độ đỉnh cao hơn, sinh khả dụng tốt hơn và khả năng kháng clopidogrel thấp hơn.
Do đó, khuyến nghị uống clopidogrel trong vòng 15 phút sau bữa ăn có thể tăng hiệu quả của thuốc. Liều thông thường của clopidogrel là 75mg một lần mỗi ngày và cần duy trì thói quen uống thuốc lâu dài. Nếu bỏ lỡ liều thuốc và phát hiện trong vòng 12 giờ, nên ngay lập tức uống bù một liều; nếu phát hiện quá 12 giờ, thì chỉ cần uống liều bình thường trong lần sau mà không được uống bù.
Tóm lại, những người có chức năng tiêu hóa kém có thể dùng clopidogrel thay cho aspirin để giảm thiểu tổn thương đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc, cần chú ý đến sự tương tác với các loại thuốc khác cũng như lựa chọn thời gian sử dụng thuốc cụ thể. Thuốc nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về việc sử dụng thuốc, vui lòng hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
