“Thực phẩm không đường” có thật sự không có đường?
Với sự phát triển của kinh tế xã hội, điều kiện sống ngày càng được cải thiện, sức khỏe ngày càng được mọi người chú ý, tác hại của việc tiêu thụ đường quá mức ngày càng được coi trọng, thực phẩm không đường dần trở nên phổ biến.
Những sản phẩm như đồ uống có ga 0 đường, bánh quy không đường và ít béo, bột yến mạch 0 đường và ít calo, đồ uống thể thao không đường, đồ ăn vặt không đường dành cho bệnh nhân tiểu đường… trở nên phổ biến và thu hút nhiều người tiêu dùng.
Nhưng liệu “0 đường” và “không đường” có thật sự không chứa đường? Người tiêu dùng có thể thoải mái tiêu thụ chúng không? Để giải đáp những thắc mắc này, Trung tâm Cảnh báo Rủi ro An toàn Thực phẩm tỉnh Chiết Giang đã phối hợp thực hiện kiểm nghiệm ngẫu nhiên các sản phẩm hiện đang được gọi là “0 đường” và “không đường”. Hãy cùng xem kết quả nhé.
01
Thiết kế thí nghiệm
Mẫu thí nghiệm được chọn gồm 12 mẫu thực phẩm có mặt trên thị trường, bao gồm 6 mẫu thực phẩm không đường và 6 mẫu thực phẩm thông thường, cụ thể là: bánh quy nhân / bánh quy nhân 0 đường, đồ uống thể thao / đồ uống thể thao không đường, đồ uống có ga / đồ uống có ga 0 đường, kẹo có ga / kẹo cao su không đường, thạch sữa / thạch 0 đường, bánh ngọt thông thường / bánh ngọt không đường.
02
Phân tích kết quả
Theo tiêu chuẩn quốc gia, sản phẩm nếu được khẳng định là “không đường” hoặc “không chứa đường”, cần đáp ứng yêu cầu “mỗi 100 g thực phẩm rắn hoặc mỗi 100 mL thực phẩm lỏng chứa không quá 0.5 g đường”. Ở đây, “đường” đề cập đến tổng lượng monosaccharide và disaccharide, tức là đường được ghi nhãn trên bảng thành phần dinh dưỡng của thực phẩm đóng gói chỉ bao gồm glucose, fructose, sucrose, maltose và các thành phần monosaccharide/disaccharide khác. Khẳng định “không đường” không có nghĩa là thực phẩm không chứa các loại carbohydrate khác.
Kết quả thí nghiệm cho thấy mẫu #1-2, mẫu #2-2, mẫu #3-2, mẫu #4-2 và mẫu #5-2 đều có giá trị phát hiện glucose, fructose, sucrose, maltose ở mức dưới 0.5 g/100 g (mL), đáp ứng yêu cầu liên quan đến khẳng định “không đường” và “0 đường”.
Mặc dù đáp ứng yêu cầu trên, nhưng những thực phẩm này có thật sự không chứa carbohydrate không?
Mẫu #1-2 phát hiện có lượng sucrose là 0.27g/100g, sử dụng maltitol, erythritol thay thế cho đường trắng, thực sự đã giảm được lượng “đường” trong sản phẩm, nhưng nếu kiểm tra kỹ thành phần của thực phẩm này, có thể thấy bột mì là thành phần chính và có thêm tinh bột, điều này cho thấy sản phẩm có thể chứa một lượng lớn tinh bột. Tinh bột trong cơ thể sẽ trải qua một loạt phản ứng và chuyển đổi thành glucose, vẫn có thể tạo ra năng lượng cao.
Mẫu #4-2, #5-2 cũng sử dụng các chất tạo ngọt thay thế hoàn toàn đường trắng và siro fructose. Tuy nhiên, để duy trì hương vị tốt cũng như giảm chi phí, các chất tạo ngọt thay thế này khó tránh khỏi việc sẽ sử dụng nhiều loại thuốc tạo ngọt tổng hợp khác nhau (như sucralose, aspartame, acesulfame, v.v.). Nếu tiêu thụ lâu dài với số lượng lớn, có thể tiềm ẩn một số rủi ro về an toàn.
Mẫu #6-2 sử dụng 6 loại chất tạo ngọt như trehalose, siro maltose để thay thế cho đường trắng, chỉ số đường huyết tương đối thấp, nhưng thực tế lượng carbohydrate và năng lượng không giảm đáng kể, và không có sự khác biệt đáng kể so với bánh ngọt thông thường. Do đó, khẳng định “không đường” chỉ mang tính hình thức, dễ gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.
Kết luận
Kết quả kiểm tra cho thấy, “0 đường” và “không đường” không thực sự không có đường, và khẳng định “0 đường” và “không đường” không có nghĩa là thực phẩm không chứa các loại carbohydrate khác. Ví dụ, mẫu có nhãn “0 đường” có thể chứa tinh bột, cũng có thể làm tăng đường huyết và tạo ra năng lượng, không có ý nghĩa thực tế cho việc kiểm soát đường huyết của bệnh nhân tiểu đường.
03
Lưu ý cho người tiêu dùng
Nhiều người tiêu dùng nghĩ rằng thực phẩm “0 đường” và “không đường” không ảnh hưởng đến đường huyết và không gây tăng cân, nhưng thực tế, một số thực phẩm “0 đường” và “không đường” vẫn chứa dầu mỡ, tinh bột và các chất sinh năng lượng khác không ít hơn so với tưởng tượng, tiêu thụ quá nhiều cũng sẽ gây ra tích tụ đường và chất béo, có hại cho sức khỏe.
Khi chọn mua thực phẩm “0 đường” và “không đường”, người tiêu dùng nên chú ý nhiều hơn đến bảng thành phần và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm:
Chè đường:
Sorbitol, maltitol, xylitol, erythritol và các loại đường rượu khác thường ít phải sự tham gia của insulin trong quá trình chuyển hóa, chỉ số đường huyết thấp, tác động đến đường huyết không lớn, nhưng các chất này sẽ chuyển hóa chậm trong cơ thể, nếu tiêu thụ lâu dài với số lượng lớn cũng có thể gây ra chướng bụng, tiêu chảy…Các đối tượng không chịu được đường rượu, phụ nữ mang thai và trẻ em không nên sử dụng.
Thực phẩm có chứa chất tạo ngọt tổng hợp:
Nhiều thực phẩm “0 đường” và “không đường” nhưng vẫn ngọt thường chứa các chất tạo ngọt tổng hợp như aspartame, sucralose, acesulfame…Nếu tiêu thụ lâu dài với số lượng lớn, có thể gây ra rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe con người.
Nguồn: Trung tâm Cảnh báo Rủi ro An toàn Thực phẩm tỉnh Chiết Giang, Công ty TNHH Công nghệ Kiểm định Chiết Giang Jiu’an
