Chuyên gia đánh giá: Bành Quốc Khâu, phó giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội Trung Quốc, Trung tâm Y tế thứ tư.
Mùa xuân đến, cây cối đâm chồi nảy lộc, mọi vật hồi sinh. Tuy nhiên, đối với những người bị dị ứng, họ phải trải qua những “khó khăn mùa xuân” với nước mắt chảy dài và da nổi mẩn đỏ ngứa ngáy.
Tại sao mùa xuân lại dễ gây dị ứng? Dị ứng khác với cảm cúm như thế nào? Phải đối phó ra sao?
0
1
Nguyên nhân dị ứng vào mùa xuân
Mùa xuân là thời điểm cao điểm thụ phấn của thực vật, nồng độ phấn hoa trong không khí cao. Hơn nữa, mùa xuân không khí khô và nhiều gió, khiến phấn hoa và lông cây bay tán loạn, mang theo bụi bẩn và ô nhiễm, làm tăng kích thích đường hô hấp. Nhiệt độ mùa xuân dao động lớn, nóng lạnh luân phiên dễ dẫn đến chức năng hàng rào da suy giảm, kích thích phản ứng dị ứng. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại phấn hoa đều gây dị ứng, “thủ phạm chính” thực sự gây ra phản ứng dị ứng là phấn hoa của cây gió thụ phấn.
Phấn hoa được chia thành hai loại: phấn hoa gió thụ phấn và phấn hoa côn trùng thụ phấn. Phấn hoa côn trùng thụ phấn là loại phấn hoa được truyền bá qua côn trùng (như ong, bướm). Những loại cây này thường có hoa sáng màu, có mùi thơm ngát, hạt phấn lớn và dính, không dễ bay theo gió và có khu vực phát tán hạn chế. Các cây phổ biến bao gồm hoa đào, hoa mơ, hoa lê, hoa cải dầu, v.v.
Phấn hoa gió thụ phấn lại dựa vào sức gió để phát tán phấn hoa, chủ yếu là cây thân gỗ hoặc cây thảo. Hoa của chúng thường nhỏ và đặc, hạt phấn nhỏ, nhẹ và số lượng lớn, có thể phát tán đến hàng trăm kilomet. Ví dụ, cây bách tán, một loại cây xanh phổ biến ở miền Bắc, phát tán lượng lớn phấn hoa vào mùa xuân, trở thành “thủ phạm” chính gây ra dị ứng ở Bắc Kinh và các nơi khác.
Lông cây liễu và lông cây dương là “đồng phạm” của phấn hoa gió thụ phấn. Chúng bản thân không gây dị ứng, nhưng trong quá trình bay lơ lửng trên không trung sẽ mang theo phấn hoa, bụi bẩn và các tác nhân gây dị ứng khác, dễ dàng gây khó chịu ở đường hô hấp và dị ứng da.
Thêm vào đó, các nghiên cứu cho thấy, hiện tượng ấm lên toàn cầu làm cho thời gian ra hoa của thực vật kéo dài và nồng độ phấn hoa tăng lên, trong vòng 30 năm qua, mùa phấn hoa đã kéo dài hơn 20 ngày.
Ngày 16 tháng 3, du khách thưởng hoa trên chiếc thuyền tại Cung điện Mùa hè Bắc Kinh (Nguồn ảnh: Tân Hoa Xã)
02 Cách phân biệt dị ứng và cảm cúm
Ngoài việc gây ra ngứa da, nổi mày đay và các triệu chứng khác, hắt hơi, nước mắt chảy dài, ho và khó thở… Các triệu chứng dị ứng này có phần giống với cảm cúm, vậy làm thế nào để phân biệt?
Dù triệu chứng giống nhau, nhưng hai tình trạng này có sự khác biệt cơ bản:
Triệu chứng dị ứng do phấn hoa tập trung vào mũi, mắt, da và đường hô hấp, thân nhiệt bình thường, không có cảm giác đau cơ hay mệt mỏi, có tính mùa vụ mạnh mẽ và tái phát nhiều lần, kéo dài ít nhất 3 tuần, nặng hơn vào ngày trời nắng và gió lớn, giảm vào ngày mưa. Trong khi đó, cảm cúm thường đi kèm với đau đầu, sốt, đau cơ, không có tính mùa vụ, phổ biến hơn vào mùa đông và các thời điểm chuyển mùa, thời gian bệnh ngắn, thường kéo dài từ 3-7 ngày và hiếm khi vượt quá 2 tuần.
Dị ứng do phấn hoa còn có thể gây ra hen phế quản theo mùa, trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc dị ứng, đe dọa tính mạng. Nếu đã xuất hiện triệu chứng dị ứng, khuyên nên đi khám kịp thời để tránh hậu quả nghiêm trọng hơn.
03 Những ai dễ mắc dị ứng hơn?
So với các đối tượng khác, giới trẻ có hệ miễn dịch tương đối mạnh, nhưng do hoạt động ngoài trời thường xuyên, họ có nhiều cơ hội tiếp xúc với dị nguyên, dễ gây ra dị ứng.
Trẻ em có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, nhạy cảm với các dị nguyên trong nhà hơn.
Người già có chức năng cơ thể suy giảm, khả năng thích ứng với thay đổi môi trường yếu, cũng dễ bị dị nguyên tấn công.
Hơn nữa, những người có cơ địa dị ứng, khi tiếp xúc với dị nguyên vào mùa xuân, có khả năng bị dị ứng cao hơn.
Mẹo phòng ngừa: Lên kế hoạch hợp lý thời gian ra ngoài: nồng độ phấn hoa cao hơn vào sáng sớm và chiều tối, có thể chọn ra ngoài vào buổi trưa hoặc chiều.
Đeo bảo hộ: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, không chỉ giúp ngăn chặn hiệu quả phấn hoa mà còn ngăn ngừa các dị nguyên khác xâm nhập vào đường hô hấp.
Cải thiện môi trường trong nhà: Thường xuyên dọn dẹp, giặt giũ và thay đổi ga trải giường, giữ cho đồ đạc trong nhà sạch sẽ.
Sử dụng thuốc phòng ngừa nếu cần: Đối với những người có tiền sử dị ứng, có thể sử dụng thuốc trước theo hướng dẫn của bác sĩ để ngăn ngừa dị ứng xảy ra.
