Mùa đông đến, sức đề kháng của trẻ em yếu, cảm lạnh và sốt đã làm không ít phụ huynh lo lắng. Bạn có thấy những cảnh như thế này xung quanh mình không?
Trẻ bỗng dưng sốt, nhưng thuốc hạ sốt ở nhà đã hết. Người mẹ nói: “Cho con uống nửa viên thuốc hạ sốt của người lớn. Uống trước đã.” Thuốc quá đắng, trẻ không chịu uống, người cha nói: “Không sao, hãy pha vào sữa, nước trái cây cho con uống.” Trẻ sốt mãi không khỏi, ông nội nói: “Có thuốc cảm khác, dùng chung sẽ khỏi nhanh hơn.” Uống cả tuần vẫn không khỏi, thật làm người ta lo lắng. Bà nội nói: “Bệnh đến như núi đổ, bệnh đi như sợi chỉ, thời gian quá ngắn, hãy uống thêm vài ngày thuốc.”
Bạn có thấy những hành động trên quen thuộc không? Thuốc trẻ em nói với bạn rằng thực ra, những cách làm này đều có vấn đề! Vậy làm thế nào để tránh được?
Hố số 1
Lập tức dùng thuốc hạ sốt khi sốt
Nhiệt độ cơ thể mỗi người trong ngày sẽ dao động, mức độ dao động khác nhau tùy theo người, không có giá trị cố định. Trong lâm sàng, thường lấy nhiệt độ trực tràng ≥ 38℃ hoặc nách ≥ 37.5℃ được xác định là sốt. Nhưng không phải chỉ cần vượt quá nhiệt độ này là phải dùng thuốc hạ sốt!
Thông thường, 37.5℃～38℃ được xác định là sốt nhẹ, 38.1℃～39℃ là sốt vừa, 39.1℃～41℃ là sốt cao, còn >41℃ là sốt rất cao. Hiện tại, theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ cần nhiệt độ cao hơn 38.5℃ thì mới cần dùng thuốc hạ sốt. Đối với trẻ từ 2 đến 6 tháng tuổi, nhiệt độ trực tràng ≥ 39.0℃ (nhiệt độ miệng 38.5℃, nách 38.2℃), lúc này nếu có triệu chứng không thoải mái thì có thể uống thuốc hạ sốt.
Hố số 2
Trẻ em sử dụng thuốc hạ sốt cho người lớn
Trẻ em là một nhóm đặc biệt, không phải là phiên bản thu nhỏ của người lớn. Các cơ quan trong cơ thể trẻ em chưa phát triển hoàn thiện, nhiều cơ quan và hệ thống thần kinh vẫn chưa hoàn chỉnh, chức năng sinh lý và chuyển hóa sinh hóa chưa hoàn thiện, do đó yêu cầu về sự an toàn khi dùng thuốc là cao hơn.
Khi trẻ em sử dụng thuốc hạ sốt cho người lớn, thuốc phải qua gan, thận để chuyển hóa, trong khi chức năng gan, thận của trẻ chưa hoàn thiện, khả năng chuyển hóa và bài tiết thuốc yếu, có thể gây tổn thương gan thận, thậm chí xảy ra phản ứng không mong muốn. Vì vậy, thuốc hạ sốt cho trẻ phải là thuốc của trẻ, không thể sử dụng thuốc cho người lớn, đồng thời phải tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn sử dụng.
Hố số 3
Sử dụng thuốc hạ sốt lâu dài
Thuốc hạ sốt như acetaminophen, ibuprofen là thuốc chống viêm không steroid, chủ yếu có tác dụng hạ sốt, giảm đau và chống viêm. Chúng chỉ mang tính chất điều trị triệu chứng, không thể giải quyết căn nguyên, việc sử dụng lâu dài sẽ gây ra một số phản ứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, còn có thể xuất hiện phát ban, mề đay, ngứa ngáy.
Khi trẻ sốt trên 38.5℃, hai loại thuốc này có thể lặp lại sử dụng sau 6–8 giờ, nhưng mỗi 24 giờ không quá 4 lần, không sử dụng quá 3 ngày. Nếu cần sử dụng lâu hơn, phải đến bác sĩ để được khám và tư vấn. Đặc biệt lưu ý, những người bị dị ứng với thuốc chống viêm không steroid thì tuyệt đối không được sử dụng hai loại thuốc này.
Hố số 4
Sử dụng thuốc hạ sốt xen kẽ hoặc phối hợp
Hiện tại, nhiều hướng dẫn quốc tế như “Hướng dẫn chẩn đoán và xử lý sốt cấp tính không rõ nguyên nhân ở trẻ em từ 0 đến 5 tuổi” của Trung Quốc, “Sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ em” của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, “Đánh giá và quản lý ban đầu bệnh sốt ở trẻ em dưới 5 tuổi” của Viện Sức khỏe Quốc gia và Lâm sàng Anh, cũng như “Hướng dẫn quản lý các triệu chứng và dấu hiệu sốt ở trẻ em” của Hiệp hội Nhi khoa Ý đều không khuyến nghị sử dụng acetaminophen và ibuprofen xen kẽ hoặc phối hợp cho trẻ em. Nếu không thì sẽ gây nhầm lẫn trong việc cho thuốc và tăng độc tính.
Nếu một ngày dùng 4 lần thuốc hạ sốt mà bé vẫn sốt thì làm thế nào? Thuốc hạ sốt chỉ điều trị triệu chứng, nếu một ngày cho thuốc 4 lần mà không kiểm soát được, trẻ lại xuất hiện sốt cao không giảm, tinh thần suy nhược, lại khóc quấy hoặc co giật, cần phải ngay lập tức đến bác sĩ, tìm nguyên nhân và thực hiện biện pháp điều trị phù hợp.
Hố số 5
Cho trẻ uống thuốc hạ sốt với sữa hoặc nước trái cây
Sữa chứa nhiều canxi, sắt, magiê và các nguyên tố vi lượng khác, có thể phản ứng với thuốc hạ sốt, không chỉ ảnh hưởng đến sự hấp thụ trong dạ dày mà còn không đạt được hiệu quả hạ sốt, thậm chí có thể khiến thuốc không có hiệu lực, gây ra triệu chứng không mong muốn. Uống nước trái cây có thể làm tăng axit trong dạ dày, vì thuốc hạ sốt có tính kích thích đến niêm mạc dạ dày và cũng có tính axit, hai loại này sử dụng cùng lúc có thể dễ gây triệu chứng ợ nóng, buồn nôn, nôn mửa.
Do đó, tốt nhất nên dùng nước ấm để uống thuốc, nếu cần uống sữa hoặc nước trái cây, nên cách nhau ít nhất 1 giờ.
Việc dùng thuốc cho trẻ nhỏ rất phức tạp, sử dụng thuốc khoa học cần có phương pháp.
Sử dụng nửa liều của người lớn là không hợp lý, trẻ em cần dùng liều trẻ em.
Việc sử dụng thuốc phải có tính chuyên biệt, không nên phối hợp hay xen kẽ.
An toàn khi dùng thuốc phải được đặt lên hàng đầu, hãy cẩn thận để không rơi vào hố!
